«Άλλη μια υπόθεση θρασύτατης διάρρηξης.» Τύπος και εγκληματικότητα στο Νομό Λέσβου. Στοιχεία μιας έρευνας

Στράτος Γεωργούλας

Μέσα από την έρευνα μας -ανάλυση περιεχομένου στο σύνολο των εφημερίδων που εκδίδονται στο Νομό Λέσβου, επιχειρούμε να δείξουμε τη σχέση τύπου και αναπαράστασης της εγκληματικότητας. Η έρευνά μας κινείται στο δρόμο που χάραξαν οι εγκληματολόγοι της κοινωνικής αντίδρασης ότι ο ρόλος των επισήμων μηχανισμών κοινωνικού ελέγχου μπορεί να είναι δημιουργικός στην παραγωγή της βία και του εγκλήματος και όχι απλά αναγνωριστικός. Το έγκλημα μπορεί να είναι η θεσμοποίηση της κοινωνικής σύγκρουσης, αλλά φαινομενικά είναι το αποτέλεσμα μιας συναινετικής διαδικασίας αρνητικής αξιολόγησης και ελέγχου συμπεριφορών ατόμων. Το φαινομενικό αυτό είναι αποτέλεσμα μιας ιδεολογικής χειραγώγησης του κοινωνικού συνόλου, ενεργό ρόλο στον οποίο παίζει ο τύπος. Η θεωρητική αυτή πρόταση, για τις ανάγκες της έρευνας μας μετουσιώθηκε σε υποθέσεις εργασίας. Αναγνωρίζοντας τους περιορισμούς τοπικούς και χρονικούς ως προς την έρευνα αλλά και το γεγονός ότι πρόκειται για μια προκαταρτική αξιοποίηση των μέχρι τώρα αποτελεσμάτων της έρευνας, εντούτοις πιστεύω ότι οι απαντήσεις που δόθηκαν στις υποθέσεις εργασίας που δημιούργησα μπορεί να αποτελέσουν έναν οδηγό για μια μεγαλύτερης κλίμακας έρευνα. Πιο συγκεκριμένα τόσο η έκταση αναφορά του τύπου, όσο τα ποιοτικά στοιχεία που την χαρακτηρίζουν (είδος εγκληματικότητας - αρνητική αξιολόγηση θύτη - θετική αξιολόγηση αστυνομίας και δικαιοσύνης) είναι στοιχεία μιας επιλεκτικής αναπαράστασης του εγκληματικού φαινομένου. Η μη αναφορά στα κοινωνικά αίτια και την αύξηση της αστυνόμευσης ως μοναδική λύση, είναι στοιχεία που συμπληρώνουν το εγκληματικό στερεότυπο όπως καταγράφεται στον τοπικό τύπο. Ένα εγκληματικό στερεότυπο που διακατέχει του δημοσιογράφους που γράφουν για το έγκλημα, καλύπτοντας την άγνοια τους για τα πραγματικά δεδομένα της εγκληματικότητας. Ένα στερεότυπο που επηρεάζει τη γνώμη του κοινωνικού συνόλου για το έγκλημα και την αντιμετώπιση του, αλλά κύρια ωθεί τους πολίτες να φοβούνται και να θεωρούν ως δεδομένες τις σχέσεις εξουσίας και τις συνδεόμενες μ' αυτές αξίες.