«Χώροι ροής: η πιο οικεία και ταυτόχρονα άγνωστη μεσολάβηση μεταξύ φύσης και κοινωνίας»

Ελισάβετ Χαϊντενράιχ

Η Κοινωνιολογία του Περιβάλλοντος είναι ο νεότερος τομέας της Κοινωνιολογίας. Στο επίκεντρο της θεωρητικής και εμπειρικής δραστηριότητάς της βρίσκεται η σχέση και αλληλεπίδραση μεταξύ κοινωνίας και φύσης/φυσικού περιβάλλοντος.

Την σύγχρονη κοινωνία διατρέχουν συνέχεια ροές ενέργειας, νερού και ύλης οι οποίοι εισάγονται απ' έξω, φτάνουν μέχρι τις πιο οικείους εσωτερικούς χώρους όπως τα σπίτια και εξάγονται μετά τη χρήση τους στο φυσικό περιβάλλον (ατμόσφαιρα, ύδατα, έδαφος). Οι ροές αυτές οργανώνονται μέσω τεχνικών υποδομών (νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, μετακίνηση, επικοινωνία, πληροφορία) που διαμορφώνουν ιδιαίτερους τεχνικούς χώρους ροής .

Η εισήγησή μου θα παρουσιάσει

  • τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των τεχνικών χώρων ροής,
  • τη δομή και
  • τη λογική τους

και θα συζητήσει της δυνατότητες αντίληψης τους.

Τα χαρακτηριστικά των χώρων ροής

  1. οι φυσικοί πόροι ρέουν μέσα ή πάνω από υλικούς φορείς
  2. οι φορείς έχουν γραμμική μορφή ή μορφή δικτύου και
  3. είναι απομονωμένοι από τα περιβάλλοντά τους

Η δομή των χώρων ροής αποτελείται από

  1. την πηγή των φυσικών πόρων που τροφοδοτεί τις διαδικασίες ροής
  2. ένα γραμμικό τμήμα μεταφοράς μεταξύ πηγής και δικτύου και
  3. το δίκτυο

Η τεχνική λογική των χώρων ροής συνίσταται

  1. στην γεφύρωση μεγάλων αποστάσεων και
  2. ταυτόχρονα στην εξαφάνιση των αποστάσεων

Οι μεγάλες διαστάσεις των χώρων ροής, το γεγονός ότι μεγάλα τμήματά τους είναι αόρατα και η τεχνική λογική τους δυσκολεύουν την αντίληψη του τρόπου με τον οποίο η σύγχρονη κοινωνία οργανώνει την ανταλλαγή της με τη φύση. Η καθημερινή εμπειρία περιορίζεται είτε στους εξόδους των δικτύων (νερό, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο, τηλεπικοινωνία, Internet , τηλεόραση), είτε αντιλαμβάνεται μόνο ένα κομμάτι των δικτύων μετακίνησης. Η πλήρη αντίληψη των χώρων ροής γίνεται μόνο έμμεσα μέσω της πνευματικής ικανότητας της αφαίρεσης και αντιπροσωπευτικών συστημάτων (χαρτογράφηση, αρχιτεκτονική και πολεοδομική διαμόρφωση των χώρων ροής). Εισφέραμε μεν τους φυσικούς πόρους στους πιο οικείους κόλπους της κοινωνίας μας, αλλά η αντίληψή τους προϋποθέτει μια σχεδιασμένη συνειδητοποίηση των διαστάσεων και της λογικής των τεχνικών χώρων ροής.