|
ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ - ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ - ΑΜΕΣΑ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΙ Η ανάλυση που ακολουθεί τεκμηριώνει την σκοπιμότητα του ΠΜΣ στη βάση της συμβολής του στην επίτευξη πολλαπλών και αλληλοσυμπληρούμενων στόχων: της ικανοποίησης των νέων αναγκών της αγοράς εργασίας, της υλοποίησης των Κοινοτικών πολιτικών, της προώθησης της εφαρμοσμένης γνώσης της ενεργοποίησης κοινωνικών εταίρων σε θέματα περιβαλλοντικής προστασίας, στην αναζωογόνηση της Ελληνικής περιφέρειας, της μεταφοράς και εμπέδωσης εκπαιδευτικών μεθόδων κ.λ.π. 1. ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ Βασικός σκοπός του ΠΜΣ είναι η αύξηση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας του Τμήματος Περιβάλλοντος και των Τμημάτων του ΤΕΙ Ηπείρου με την παροχή σπουδών υψηλού επιπέδου που εστιάζονται στη διεπιστημονική προσέγγιση και αντιμετώπιση των πολυδιάστατων αναπτυξιακών και κοινωνικών προβλημάτων υπό τις σύγχρονες αντιλήψεις για την αειφόρο γεωργική ανάπτυξη και την προστασία των φυσικών πόρων. Θα επιδιωχθεί επίσης η παραγωγή ικανών και εξειδικευμένων στελεχών για την αντιμετώπιση περιβαλλοντικών προβλημάτων που πηγάζουν από τη γεωργία ώστε να συμβάλλουν ουσιαστικά στην κάλυψη των αναγκών της αγοράς, το οποίο και θα οδηγήσει στην υποστήριξη της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Το ΠΜΣ στοχεύει στον εφοδιασμό των μεταπτυχιακών φοιτητών με τις πλέον σύγχρονες επιστημονικές αντιλήψεις σε θέματα διαχείρισης πολιτικής και προστασίας του γεωργικού περιβάλλοντος, της αειφορίας των φυσικών πόρων και της ποιότητας ζωής και οικολογίας. Σύμφωνα με τα παραπάνω, το
Πρόγραμμα
ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις
της κοινωνίας μας δεδομένου ότι: 2. ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η νέα αγροτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίνει πλέον έμφαση σε διαρθρωτικά μέτρα με έντονη τη χωρική διάστασή τους και όχι σε ευρύτερα τομεακά. Το νέο αναπτυξιακό μοντέλο που επιδιώκει η πολιτική για τον αγροτικό χώρο αποσκοπεί στη δημιουργία νέων δυνατοτήτων απασχόλησης, πλήρους ή μερικής, εκτός γεωργικού τομέα, ενδυνάμωση των υποδομών της υπαίθρου και εκσυγχρονισμό των τηλεπικοινωνιακών της συστημάτων έτσι ώστε να προσελκύονται στο χώρο μη αγροτικές δραστηριότητες. Μέτρα που αφορούν την προστασία περιβάλλοντος και στις δασώσεις της αγροτικής γης συμπληρώνουν την εικόνα της νέας πολιτικής. Το νέο αυτό μοντέλο προσπαθεί να αποκαλύψει και να ενσωματώσει τη συνεργική σχέση οικονομίας και περιβάλλοντος, έτσι ώστε να προκύψουν ουσιαστικά οφέλη για τον αγροτικό κόσμο. Οι προοπτικές που διαγράφονται σχετίζονται κυρίως με τα παρακάτω θέματα: Αύξηση προϊόντων οι οποίες ακολουθούν τη ζήτηση που δημιουργεί το νέο καταναλωτικό πρότυπο. Συγκεκριμένα αναφερόμαστε στην παραγωγή προϊόντων υψηλής ποιότητας και προστιθέμενης αξίας, φυσικών προϊόντων, διαιτητικών κ.ά. Αλλωστε, η γεωγραφική προέλευση των προϊόντων αυτών, ο τρόπος παραγωγής τους και τα ειδικά ποιοτικά τους χαρακτηριστικά είχαν ήδη ως αποτέλεσμα την εμφάνιση περιγραφικής σήμανσής τους (label) και τη δυνατότητα αύξησης των τιμών τους. Με το σκεπτικό της αποτελεσματικής
οικονομικής διαφοροποίησης του αγροτικού χώρου, οι νέες δραστηριότητες που
θα πρέπει να αναπτυχθούν ανήκουν στην τάξη των μικρών και μεσαίων
επιχειρήσεων, οι οποίες θα επιδιώξουν την εκμετάλλευση των αλλαγών που
σημειώνονται στη ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών, καθώς και των συγκριτικών
πλεονεκτημάτων της συγκεκριμένης περιοχής όπου είναι εγκατεστημένες. Η
ευρύτερη σχέση της αγροτικής ανάπτυξης και του περιβάλλοντος και τα
συγκεκριμένα μέτρα που προβλέπει η κοινοτική δράση για την προστασία του
αναφέρονται αδρά παρακάτω για να γίνει ορατή η διασύνδεσή τους. Οι νέες πολιτικές αγροτικής ανάπτυξης θα δημιουργήσουν την αναγκαιότητα εξειδικευμένων στελεχών μια και η γνώση και η πληροφόρηση συνεχίζουν να παραμένουν τα βασικότερα σημεία για την ορθή αξιοποίηση και διατήρηση του αγροτικού περιβάλλοντος μέσα από μια συνεχιζόμενη αναπτυξιακή προσπάθεια. Το πρόγραμμα σκοπεύει να ανταποκριθεί στις αναδυόμενες ανάγκες της Ευρωπαϊκής και ελληνικής αγοράς εργασίας για εξειδικευμένα στελέχη στην περιβαλλοντική γεωργική διαχείριση. Α. Σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο 1999 (Κοντογιάννη κ.α. 1999) με δομημένα ερωτηματολόγια σε 300 φορείς του δημόσιου και ιδιωτικού φορέα στην Ελλάδα προκύπτει ότι: το 87% των φορέων απάντησαν θετικά στον προγραμματισμό προσλήψεων ειδικευμένου προσωπικού με μεταπτυχιακές σπουδές, το 23% για τον ιδιωτικό και το 20% για το Δημόσιο ενδιαφέρεται για άτομα με ειδικευμένες γνώσεις στην Οικολογική Γεωργία και την Αειφορική χρήση των πόρων. Η ειδίκευση αυτή εμφανίζεται δεύτερη για τον ιδιωτικό και τρίτη για τον δημόσιο τομέα σε σχέση με τις δύο άλλες ειδικεύσεις Περιβαλλοντική Διαχείριση και Περιβαλλοντική Μηχανική. Β. Αντίστοιχα μεγάλο ενδιαφέρον εκδηλώθηκε για πρόγραμμα εκπαίδευσης του Τμήματος Περιβάλλοντος σε συνεργασία με το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών στα πλαίσια του ΕΣΑΕΙ (Εκπαίδευση Συμπληρωματική από Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα, ΕΠΕΑΕΚ) με θέμα "Αριστοποιημένη Χρήση Φυτοφαρμάκων-Λιπασμάτων, Επιπτώσεις στο Περιβάλλον και Προστασία του Καταναλωτή". Συνολικά παρουσιάστηκαν 170 ενδιαφερόμενοι ενώ το πρόγραμμα είχε δυνατότητα εκπαίδευσης 35 ατόμων. Το ΓΕΩΤΕΕ και Αγροτικοί Συνεταιρισμοί εγγράφως δήλωσαν την ανάγκη υλοποίησης ενός τέτοιου προγράμματος. Οι ειδικότητες που εκδήλωσαν ενδιαφέρον ήταν γεωπόνοι, τεχνολόγοι γεωπόνοι, περιβαλλοντολόγοι, χημικοί, βιολόγοι, χημικοί μηχανικοί, φαρμακοποιοί και γεωλόγοι. Γ. H πρόβλεψη του
Ινστιτούτου
Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) που εντοπίζει τις προοπτικές
βάσει εθνικών κριτηρίων και εξελίξεων, είναι ότι θα προκύψουν νέες
προοπτικές επαγγελματικών απασχολήσεων από τη διοργάνωση των Ολυμπιακών
Αγώνων στην Αθήνα (2004) και σύμφωνα με τους υπολογισμούς προβλέπεται η
δημιουργία 2500 θέσεων εργασίας σε τομείς που απαιτούν τομείς
Περιβάλλοντος. Ειδικότερα κατονομάζονται ειδικευμένα επαγγέλματα στα
πλαίσια της ελληνικής αγοράς εργασίας: Τονίζεται ότι μεγάλος αριθμός από τους παραπάνω θα απασχοληθεί στη διαμόρφωση και αποκατάσταση των χώρων που θα γίνουν τα Ολυμπιακά έργα. Δ. Η εφαρμογή και προώθηση των αγροπεριβαλλοντικών μέτρων της αναθεωρημένης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής σε θέματα προστασίας αγροτικού τοπίου, ολοκληρωμένης και βιολογικής γεωργίας και κτηνοτροφίας προβλέπεται να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και στον Ελλαδικό χώρο. Οι παράμετροι της επιχειρηματικής δράσης και οι τάσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση προδιαγράφουν μελλοντικές εξελίξεις στην ανάπτυξη και το marketing οικολογικών προϊόντων, στην τεχνολογία αντιρύπανσης και χρήσης των υποπροϊόντων της γεωργικής και κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης, στην προστασία του γενετικού δυναμικού και της βιοποικιλότητας, στην περιβαλλοντική εκπαίδευση των ομάδων συμφερόντων. Οι τάσεις που σχετίζονται με την αναμόρφωση της Αγροτικής Πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην υιοθέτηση φιλικότερων γεωργικών πρακτικών που έχουν σχέση με το περιβάλλον και στην παραγωγή βιολογικών προϊόντων θα δημιουργήσει νέες θέσεις απασχόλησης για επιστήμονες με βαθιά γνώση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που πηγάζουν από τις δραστηριότητες του γεωργικού τομέα. Από το 5ο Πλαίσιο Δράσης προκύπτουν πεδία επαγγελματικής ειδίκευσης που με την σειρά τους προσδιορίζουν το περιεχόμενο των σπουδών που αντιστοιχεί στο καθένα τους. Το ΠΜΣ έχει ως καθοριστικό προσανατολισμό του την εκπαίδευση και κατάρτιση διαχειριστών που σχετίζονται με την περιβαλλοντική πολιτική. Δεχόμενοι επίσης, ότι κανένας "διαχειριστής" δεν μπορεί να εκπαιδευτεί και καταρτιστεί για να παίξει αποτελεσματικά τον ρόλο "διαχειριστή πάσης χρήσεως και αντικειμένου", οδηγούμαστε στην αναγκαιότητα δημιουργίας ΠΜΣ που οδηγεί σε "ειδικότητα διαχείρισης" (specialized management). Οι διαστάσεις ειδίκευσης των καθηκόντων (tasks) που διακρίνονται από την πολιτική της Κοινότητας αφορούν πεδία προβληματικής που έρχεται να καλύψει το ΠΜΣ όπως: Πεδίο προβληματικότητας Κλάδος
παραγωγής Εργαλειακές επιλογές διαχείρισης
(πολιτικές) Ο κλάδος παραγωγής της
γεωργίας, συνδυαζόμενος με τις δύο άλλες
υποκατηγορίες μπορεί να δώσει τους νέους, άξονες επαγγελματικής
εξειδίκευσης και σταδιοδρομίας όπως: Ορισμένες πρώτες καθοδηγητικές ενδείξεις που συνάγονται από τα παραπάνω είναι ότι οι εξειδικεύσεις α και β μπορεί να θεωρηθούν εντονότερα τεχνολογικής κατευθύνσεως με έμφαση σε εξειδικευμένες γνώσεις στις οικολογικές, γεωπονικές και τεχνολογικές επιστήμες, η γ δίνει έμφαση επιπλέον και σε πεδία που σχετίζονται με τη διαχείριση (management) οργανισμών και επιχειρήσεων, ενώ οι δ και ζ υποδεικνύουν έμφαση σε πεδία γνώσεων που αναφέρονται στις λεγόμενες κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες. Από τα παραπάνω φαίνεται εμφανώς η ανάγκη δημιουργίας του ΜΠΣ που θα συμβάλλει στη μείωση του ποσοστού ανεργίας μεταξύ των πτυχιούχων θετικής κατεύθυνσης που παρουσιάζουν υψηλό δείκτη ανεργίας. 3. ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ |
|
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα από τη λειτουργία του Προγράμματος διακρίνονται σε βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. ΒΡΑΧΥΠΡΟΘΕΣΜΑ ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΑ |
|
Παραγωγή νέων εκπαιδευτικών Απορρόφηση ανέργων από την αγορά εργασίας Βελτίωση της ποιότητας του υπάρχοντος Συνέργεια με άλλα έργα των
Ιδρυμάτων |
Εμπέδωση και διάχυση μιας
Σταθεροποίηση στρατηγικών συνεργασιών Διάχυση πολιτισμικών και οικονομικών Θετικές επιπτώσεις στο γεωργικό περιβάλλον και την ύπαιθρο |
| Η αποτελεσματικότητα του Προγράμματος στην
εκπλήρωση των στόχων του, και κατ' επέκταση η εκπλήρωση των αναμενόμενων
αποτελεσμάτων του, θα διαφανεί από έρευνα που θα γίνει στους απόφοιτους
μετά το τέλος των σπουδών τους.
Επίσης, στο πλαίσιο του ΕΠΕΑΕΚ χρηματοδοτείται αντίστοιχη δράση του Τμήματος Περιβάλλοντος που αφορά την πρακτική άσκηση των φοιτητών. Ο θεσμός αυτός θα στηρίξει το ΠΜΣ. Η θεσμοθέτηση της Θερινής Πρακτικής Ασκησης, όπως και το Γραφείο Διασύνδεσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου, αποτελεί ενισχυτικό παράγοντα για τη σύνδεση των μεταπτυχιακών σπουδών με τον χώρο των επιχειρήσεων ή οργανισμών επιδρώντας θετικά στην αποτελεσματικότητα των προσπαθειών του. Η σταθεροποίηση των συνεργασιών του προγράμματος με άλλα Ιδρύματα, φορείς, τοπική κοινωνία, επαγγελματικές ενώσεις κ.λ.π. επιδιώκεται ήδη με διάφορους τρόπους. Π.χ. ο θεσμός της Πρακτικής Ασκησης, ο οποίος εφαρμόζεται από το 1986, αποτέλεσε την αφετηρία συγκρότησης το 1989 της Επιτροπής Σύνδεσης του Πανεπιστημίου Αιγαίου με Επιχειρήσεις. Η 14χρονη αυτή δράση, σε συνδυασμό και με τις υπόλοιπες δράσεις της Επιτροπής Σύνδεσης, έχει εξασφαλίσει μόνιμες συνεργασίες μεταξύ του Πανεπιστημίου και συγκεκριμένων επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, η δραστηριότητα αυτή έχει συσσωρευτεί μια αξιόλογη τεχνογνωσία στο Πανεπιστήμιο σε θέματα οργάνωσης, σχεδιασμού, υλοποίησης και αξιολόγησης εκπαίδευσης φοιτητών σε επιχειρήσεις κ.λ.π. Τέλος, η αποτελεσματικότητα του Προγράμματος στην εκπλήρωση των στόχων του συνδέεται άμεσα με την υλοποίηση των αναμενόμενων συνεργιών και την συμπληρωματικότητα με άλλα έργα που υλοποιούνται ή προτείνονται για υλοποίηση στο Τμήμα Περιβάλλοντος και στα Τμήματα του ΤΕΙ Ηπείρου. 4. ΑΜΕΣΑ ΩΦΕΛΟΥΜΕΝΟΙ Η όσμωση της πανεπιστημιακής διδασκαλίας και έρευνας με τον κοινωνικό περίγυρο είναι μια διαδικασία που αποδίδει μεγάλα αμοιβαία οφέλη, τόσο για τους διδάσκοντες και τους διδασκόμενους, όσο και για τα Ιδρύματα γενικότερα και τους πιθανούς εργοδότες των αποφοίτων μας. Η όσμωση αυτή βοηθά την πανεπιστημιακή κοινότητα να αφουγκραστεί τους προβληματισμούς της κοινωνίας για θέματα που ερευνά και θεραπεύει, ενώ από την άλλη πλευρά συμβάλλει στην ενημέρωση κοινωνικών ομάδων και θεσμοθετημένων οργανισμών για την επιστημονική πρόοδο που συντελείται στα θέματα αυτά. Ο περιφερειακός χαρακτήρας των συνεργαζόμενων ιδρυμάτων (Πανεπιστήμιο Αιγαίου-ΤΕΙ Ηπείρου) και κυρίως η έντονη παρουσία του γεωργικού τομέα στις αντίστοιχες περιφέρειες δίνει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για καρποφόρο διάλογο των συντελεστών του συγκεκριμένου μεταπτυχιακού με την κοινωνία. Οι άμεσες ωφέλειες από την υλοποίηση του
ΠΜΣ είναι πολλαπλές και αφορούν: |