Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας & Ιστορίας

ΝΠΜΣ «Γυναίκες και φύλα: Ανθρωπολογικές και ιστορικές προσεγγίσεις»

Μάθημα: ΤΕΧΝΗ, ΓΛΩΣΣΑ, ΦΥΛΟ

Εαρινό εξάμηνο 2004

Διδάσκων: Κώστας Κανάκης

As children, we become language users and, through using language, become gendered members of the community: both language and gender are developed through our participation in everyday social practice. Coates (1992: 204)

Η πραγματοποίηση της ανδρικής κυριαρχίας και η αναγωγή της σε «απλώς φυσική» κατάσταση συνήθως τη νομιμοποιεί ή και τη μεταμορφώνει σε απλή αθώα διαφορά. Cameron (1988: 88)

On the steps of Hogarth House, she pauses to remember herself. She has learned over the years that sanity involves a certain measure of impersonation, not simply for the benefit of husband and servants but for the sake, first and foremost, of one’s own convictions. She is the author; Leonard, Nelly, Ralph and the others are the readers. This particular novel concerns a serene, intelligent woman of painfully susceptible sensibilities who once was ill but has now recovered; who is preparing for the season in London, where she will give and attend parties, write in the mornings and read in the afternoons, lunch with friends, dress perfectly. There is true art in it, this command of tea and dinner tables; this animating correctness. Men may congratulate themselves for writing truly and passionately about the movements of nations; the may consider war and the search for God to be great literature’s only subjects; but if men’s standing in the world could be toppled by an ill-advised choice of hat, English literature would be dramatically changed. M. Cunningham, The Hours (2003: 83)

"Για κάθε κορίτσι που έχει βαρεθεί να το παίζει αδύναμη ενώ νιώθει δυνατή, υπάρχει ένα αγόρι που έχει βαρεθεί να το παίζει δυνατός ενώ νιώθει ευάλωτος. Για κάθε αγόρι που ζορίζεται από τη συνεχή απαίτηση να ξέρει τα πάντα, υπάρχει ένα κορίτσι που σιχαίνεται να αμφισβητούν την ευφυΐα της. Για κάθε κορίτσι που έχει κουραστεί να τη θεωρούν υπερευαίσθητη, υπάρχει ένα αγόρι που φοβάται να δείξει τρυφερότητα και να κλάψει. Για κάθε κορίτσι που ξεφορτώνεται τις κούκλες της, υπάρχει ένα αγόρι που θα ήθελε να είχε βρει μία." Crimethink. Ex Workers' Collective (www.crimethink.com), για την αντιγραφή: paivani@lists.riseup.net

Σε αυτήν την ενότητα του μαθήματος θα ασχοληθούμε με τη μεταβλητή του φύλου στη μελέτη της γλώσσας, θέμα που εμπίπτει στον ευρύτερο χώρο της κοινωνιογλωσσολογίας. Εστιάζοντας στο φύλο ως αναλυτική κατηγορία, θα εξετάσουμε σε ποιο βαθμό και γιατί διαφοροποιείται η γλώσσα των «ανδρών» και των «γυναικών», τα στερεότυπα, την υπάρχουσα και συνεχιζόμενη γλωσσική ανισότητα στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες και τον σεξισμό σε όλα τα επίπεδα γλωσσικής ανάλυσης. Παράλληλα, θα γίνει σαφής η αλληλεξάρτηση γλωσσικών μοτίβων και σχέσεων μεταξύ των φύλων καθώς και των γλωσσικών τους στάσεων στα πλαίσια συγκεκριμένων γλωσσικών κοινοτήτων. Στόχος των διαλέξεων είναι η εξοικείωση με τη μελέτη του φύλου στη γλωσσολογία μέσα από μια διαδρομή που θα σκιαγραφήσει την ερευνητική παραγωγή των τελευταίων τριάντα ετών—μια διαδρομή που είναι απόρροια τόσο της ιστορικής εξέλιξης στη θεωρία των φύλων, όσο και της σταδιακής στροφής της γλωσσολογίας από το αυτόνομο γλωσσικό σύστημα στις κοινωνικές όψεις της γλώσσας τις τελευταίες δεκαετίες.

 Κείμενα & βιβλιογραφία: Τα υποχρεωτικά κείμενα προετοιμασίας για κάθε ενότητα σημειώνονται με ένα βελάκι (και περιέχονται στο πακέτο κειμένων του μαθήματος). Παράλληλα προτείνονται ορισμένα ακόμη σχετικά κείμενα. Τέλος, υπάρχει επίσης μια γενική ενδεικτική βιβλιογραφία για ενημέρωση, περαιτέρω διάβασμα ή/και βιβλιογραφική υποστήριξη των εργασιών σας.

 Όταν η κοινωνιογλωσσολογία έστρεψε το ενδιαφέρον της στην γλωσσική ποικιλότητα τη δεκαετία του ’60, το (βιολογικό μάλλον πάρα το κοινωνικό) φύλο άρχισε να εξετάζεται ως ανεξάρτητη μεταβλητή και οι σχετικές έρευνες έκτοτε γενικά συμφωνούν ότι οι γυναίκες παράγουν (και πιστεύουν ότι παράγουν) περισσότερους πρότυπους γλωσσικούς τύπους από ότι οι άνδρες. Όμως, το μεγάλο ενδιαφέρον για το φύλο ήρθε μόλις στις αρχές της δεκαετίας του ’70 με τη δουλειά της Robin Lakoff (1973, 1975) που άνοιξε δρόμους στη σχετική έρευνα αλλά και κατακρίθηκε ανελέητα στη συνέχεια ως μοντέλο γλωσσικής «υστέρησης» των γυναικών. Η Lakoff σε πολεμικό τόνο υποστηρίζει ότι οι γυναίκες εκπαιδεύονται στη χρήση «ανίσχυρης γλώσσας» γεγονός που τις οδηγεί σε κοινωνικό αδιέξοδο. Παρουσιάζει, δε, μια αμφιλεγόμενη λίστα χαρακτηριστικών που στοιχειοθετούν αυτό το φαινόμενο. Στα επόμενα χρόνια η έρευνα θα εστιάσει στις γυναίκες ως «προσεκτικότερες» ομιλήτριες και θα αναζητηθούν ποικίλες ερμηνείες του φαινομένου που όμως έχουν ένα κοινό: από τη μία μεριά αναμασούν στερεότυπα για τα δύο φύλα και από την άλλη μοιάζουν να θεωρούν τη γλωσσική συμπεριφορά των γυναικών ως πρόβλημα που ζητάει λύση. Θα εξετάσουμε κριτικά αυτές τις ερμηνείες που εκλαμβάνουν άρρητα τη γλώσσα των ανδρών ως νόρμα και θα αναζητήσουμε εναλλακτικές ερμηνείες.

Κείμενα

à Coates, J. 1993. Women, Men, and Language. 2^nd edition. London: Longman. (ειδικά κεφ. 1, 6)

Eckert, P. 1997. The whole woman: Sex and gender differences in variation. In N. Coupland & A. Jaworski (eds.), Sociolinguistics: A Reader and Coursebook. Houndmills: Palgrave, pp. 212-228.

Holmes, J. 1992. An Introduction to Sociolinguistics. London: Longman. (κεφ. 7)

Lakoff, R. 1973. Language and woman’s place. Language in Society 2: 45-79.

à Μακρή-Τσιλιπάκου, Μ. (ανέκδοτο, 2003) Η ‘γυναικεία’ γλώσσα και η γλώσσα των γυναικών. Παρουσίαση στην ημερίδα για το ΝΜΠΣ «Γυναίκες και φύλα», Παν/μιο Αιγαίου, Μυτιλήνη. (Διαθέσιμο στην ιστοσελίδα του ΝΜΠΣ, βλ. “Πρακτικά συνεδρίου”)

Mesthrie, R., J. Swann, A. Deumert, & W. L. Leap. 2000. Introducing Sociolinguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press. (κεφ. 7)

Meyerhoff, M. 1996. Dealing with gender identity as a sociolinguistic variable. In V. L. Bergvall et al. (eds.), Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman, pp. 202-227.

à Παυλίδου, Θ.-Σ. 2002. Γλώσσα-γένος-φύλο: Προβλήματα, αναζητήσεις και ελληνική γλώσσα. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 13-76.

Από τη δεκαετία του ’80 και μετά το τοπίο στη γλωσσολογία χαρακτηρίζεται από έντονο θεωρητικό ενδιαφέρον για την έννοια του φύλου. Ενώ αρχικά η ενασχόληση με το φύλο συχνά μοιάζει να εστιάζει στη βιολογική κι όχι την κοινωνική του όψη (παρά την χρήση των όρων sex αλλά και gender) συνεχίζοντας την παραδοσιακή διπολική θεώρηση, παράλληλα αναπτύσσεται έντονος προβληματισμός και προβάλλονται επιχειρήματα για μια θεώρηση του (κοινωνικού και βιολογικού) φύλου ως συνεχούς και όχι ως διπολικής αντίθεσης. Παράλληλα, στα πλαίσια της φεμινιστικής γλωσσολογίας, αναπτύσσονται δύο άτυπα μοντέλα ερμηνείας της γλωσσικής συμπεριφοράς ανδρών και γυναικών. Από τη μία μεριά έχουμε το μοντέλο της διαφοράς που υποστηρίζει πως υπάρχουν «πολιτισμικές» διαφορές μεταξύ των φύλων, γεγονός που έχει τις ρίζες του στην κοινωνικοποίηση ήδη από την παιδική ηλικία και ευθύνεται και για τις συχνές παρεξηγήσεις μεταξύ τους. Το μοντέλο αυτό έχει κατηγορηθεί για την μη-πολιτική του στάση στη γλωσσική ανισότητα. Στους αντίποδες βρίσκεται το μοντέλο που αποδίδει τις διαφορές στην κυριαρχία του ανδρικού φύλου και την υποτελή θέση των γυναικών και παρουσιάζεται ως έντονα πολιτικό, φεμινιστικό και πολεμικό. Τέλος, έχουμε το λεγόμενο «μοντέλο της υστέρησης» ως χαρακτηρισμό της δουλειάς της Lakoff που όμως φαίνεται να ενσωματώνει στοιχεία και των δύο άλλων μοντέλων αφού επισημαίνει τη διαφορά και ταυτόχρονα την αξιολογεί. Σήμερα πλέον φαίνεται πως και οι τρεις κατευθύνσεις υπεισέρχονται αναγκαστικά σε μια νηφάλια και σφαιρική παρουσίαση των έμφυλων διαφορών στη γλώσσα.

Κείμενα

Αρχάκης, Α. 2002. Το φαινόμενο της διακοπής στη διεπίδραση της τάξης και η κατά φύλα διαφοροποίησή του. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 145-170.

à Bing, J. M. & V. L. Bergvall. 1996. The question of questions: Beyond binary thinking. In V. L. Bergvall et al. (eds.), Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman, pp. 1-30.

à Cameron, D. 1995. Rethinking language and gender studies: Some issues for the 1990s. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 31-44.

Cameron, D. 1996. The language-gender interface: Challenging co-optation. In V. L. Bergvall et al. (eds.), Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman, pp. 31-53.

Cameron, D. 1997. Theoretical debates in feminist linguistics: Questions of sex and gender. In R. Wodak (ed.), Gender and Discourse, London: Sage, pp. 21-36.

Crawford, M. 1995. Talking Difference: On Gender and Language. London: Sage (κεφ. 1, 2, 4, 6).

à Eckert, P. & S. McConnell-Ginet. 1992. Think practically and look locally: Language and gender as community-based practice. Annual Review of Anthropology 21: 461-490.

à James, D. 1996. Women, men and prestige speech forms: A critical review. In V. L. Bergvall et al. (eds.), Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman, pp. 98-125.

Mills, S. 1995. Introduction. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 1-10.

Μακρή-Τσιλιπάκου, Μ. 2002. Συμφωνία/διαφωνία: Αλληλεγγύη και αντιπαλότητα στις συνομιλίες γυναικών και αντρών. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 97-144.

à Ochs, E. 1992. Indexing gender. In A. Duranti & C. Goodwin (eds.), Rethinking Context: Language as an Interactive Phenomenon. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 335-358.

 Άσχετα με τον αν η διαφορά παράγει αξιολογήσεις (και άρα ιεραρχίες) ή αν η αυθαίρετη αξιολόγηση επιστρατεύει τη διαφορά ως δικαιολογία για την ύπαρξή (και την αναπαραγωγή) της, γεγονός είναι ότι οι περισσότερες γλώσσες εν μέρει κωδικοποιούν την ανισότητα των δύο φύλων στο γλωσσικό σύστημα και είναι σεξιστικές (όπως και οι κοινωνίες στις οποίες λειτουργούν). Κι ενώ σεξισμός θεωρητικά σημαίνει προνομιακή μεταχείριση του ενός φύλου εις βάρος του άλλου, θα δούμε ότι στην πράξη πρόκειται για ανισότητα και προκατάληψη εις βάρος του γυναικείου φύλου στα επίπεδα της μορφολογίας, της σύνταξης και της σημασιολογίας. Θα εξετάσουμε την προβληματική και μη-ισόμορφη σχέση μεταξύ γραμματικού γένους και φύλου αλλά και τους τρόπους με τους οποίους οι γυναίκες αναπαριστώνται αρνητικά (όταν δεν καθίστανται αόρατες) μέσα από τη χρήση της γλώσσας. Η γλώσσα μπορεί θεωρητικά να είναι προϊόν σύμβασης—και άρα ευέλικτη—αλλά είναι επίσης δεσμευτική για την κοινότητα στην οποία λειτουργεί. Έτσι, είναι ένα από τα κύρια πεδία μέσα στα οποία παράγονται και αναπαράγονται κοινωνικές ανισότητες και προκαταλήψεις. Οι όποιες αλλαγές είναι αργές και σταδιακές όπως φαίνεται από την αμφίβολη ως τώρα επιτυχία του δόγματος της «πολιτικής ορθότητας». Όμως, παράλληλα, όλες και όλοι ως δρώντα υποκείμενα έχουμε την ευθύνη των γλωσσικών επιλογών μας.

Κείμενα

à Αρχάκης, Α. & Μ. Κονδύλη. 2002. Εισαγωγή σε ζητήματα κοινωνιογλωσσολογίας. Αθήνα: Νήσος, σελ. 154-165.

à Cameron, D. 1988. Γλώσσα και σεξουαλική διαφορά: Ποια είναι η φύση της γυναικείας καταπίεσης στη γλώσσα.  Δίνη 3: 86-91.

Cameron, D. 2000. Styling the worker: Gender and the commodification of language in the globalized economy. Journal of Sociolinguistics 4.3: 323-347.

à Coates, J. 1993. Women, Men, and Language. 2^nd edition. London: Longman. (ειδικά κεφ. 9)

Coates, J. 1995. Language, gender and career. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 13-30.

à Φραγκουδάκη, Α. 1988. Γλώσσα λανθάνουσα – 2: Η θυγάτηρ της Εύας και το επικρατέστερο γένος. Δίνη 3: 82-85.

à Makri-Tsilipakou, M. 1989. The gender of άνθρωπος: An exercise in false generics. In Proceedings of the 3^rd Symposium on the Description and/or Comparison of English and Greek. Aristotle University of Thessaloniki, School of English, Department of Theoretical and Applied Linguistics. Thessaloniki: University Studio Press, pp. 61-83.

Romaine, S. 1994. Language in Society: An Introduction to Sociolinguistics. Oxford: Oxford University Press. (κεφ. 4)

Altani, C. 1995. Primary school teachers’ explanations of boys’ disruptiveness in the classroom: A gender-specific aspect of the hidden curriculum. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 149-159.

Αραποπούλου, Μ. 2002. «Δημοτική», «καθαρεύουσα» και οι στάσεις των δύο φύλων. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 171-206. 

Αρχάκης, Α. 2002. Το φαινόμενο της διακοπής στη διεπίδραση της τάξης και η κατά φύλα διαφοροποίησή του. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 145-170.

Αρχάκης, Α. & Μ. Κονδύλη. 2002. Εισαγωγή σε ζητήματα κοινωνιογλωσσολογίας. Αθήνα: Νήσος, σελ. 154-165.

Baumann, R. & J. Sherzer. 1989. Explorations in the Ethnography of Speaking. Second edition. Cambridge: Cambridge University Press.

Bergvall, V. L. 1996. Constructing and enacting gender through discourse: Negotiating multiple roles as female engineering students. In V. L. Bergvall et al. (eds.), Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman, pp. 172-201.

Bergvall, V. L. 1999. Toward a comprehensive theory of language and gender. Language in Society 28.2: 273-293.

Bergvall, V. L., Bing, J. M., & A. F. Freed (eds.) 1996. Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman.

Berko Gleason, J. 1987. Sex differences in parent-child interaction. In S. Philips et al. (eds.), Language, Gender and Sex in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 189-199.

Bilaniuk, L. 2003. Gender, language attitudes, and language status in Ukraine. Language in Society 32.1: 47-78.

Bing, J. M. & V. L. Bergvall. 1996. The question of questions: Beyond binary thinking. In V. L. Bergvall et al. (eds.), Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman, pp. 1-30.

Bucholtz, M. 1999. You da man: Narrating the social other in the production of white masculinity. Journal of Sociolinguistics 3.4: 443-460.

Caldas-Coulthard, C. R. 1995. Man in the news: The misrepresentation of women speaking in news-as-narrative-discourse. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 226-239.

Cameron, D. 1988. Γλώσσα και σεξουαλική διαφορά: Ποια είναι η φύση της γυναικείας καταπίεσης στη γλώσσα.  Δίνη 3: 86-91.

Cameron, D. 1995. Rethinking language and gender studies: Some issues for the 1990s. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 31-44.

Cameron, D. 1996. The language-gender interface: Challenging co-optation. In V. L. Bergvall et al. (eds.), Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman, pp. 31-53.

Cameron, D. 1997. Theoretical debates in feminist linguistics: Questions of sex and gender. In R. Wodak (ed.), Gender and Discourse, London: Sage, pp. 21-36.

Cameron, D. 2000. Styling the worker: Gender and the commodification of language in the globalized economy. Journal of Sociolinguistics 4.3: 323-347.

Coates, J. 1993. Women, Men, and Language. 2^nd edition. London: Longman. (ειδικά κεφ. 1, 6, 7, 9)

Coates, J. 1995. Language, gender and career. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 13-30.

Coates, J. 1997. Women’s friendships, women’s talk. In R. Wodak (ed.), Gender and Discourse, London: Sage, pp. 245-262.

Coates, J. 1999. Women behaving badly: Female speakers backstage. Journal of Sociolinguistics 3.1: 65-80.

Coupland, N. & A. Jaworski (eds.) 1997. Sociolinguistics: A Reader and Coursebook. Houndmills: Palgrave.

Crawford, M. 1995. Talking Difference: On Gender and Language. London: Sage (κεφ. 1, 2, 4, 6).

DeFrancisco, V. 1997. Gender, power and practice: Or, putting your money (and your research) where your mouth is. In R. Wodak (ed.), Gender and Discourse, London: Sage, pp. 37-56.

Eckert, P. 1997. The whole woman: Sex and gender differences in variation. In N. Coupland & A. Jaworski (eds.), Sociolinguistics: A Reader and Coursebook. Houndmills: Palgrave, pp. 212-228.

Eckert, P. & S. McConnell-Ginet. 1992. Think practically and look locally: Language and gender as community-based practice. Annual Review of Anthropology 21: 461-490.

Eckert, P. & S. McConnell-Ginet. 1999. New generalizations and explanations in language and gender research. Language in Society 28.2: 185-201.

Fishman, P. 1997. Interaction: The work women do. In N. Coupland & A. Jaworski (eds.), Sociolinguistics: A Reader and Coursebook. Houndmills: Palgrave, pp. 416-429.

Φραγκουδάκη, Α. 1988. Γλώσσα λανθάνουσα – 2: Η θυγάτηρ της Εύας και το επικρατέστερο γένος. Δίνη 3: 82-85.

Gal, S. 1997. Language change and sex roles in a bilingual community. In N. Coupland & A. Jaworski (eds.), Sociolinguistics: A Reader and Coursebook. Houndmills: Palgrave, pp. 376-390.

Γεωργακοπούλου, Α. 2002. Συνομιλιακές αφηγήσεις με (και για) φύλο. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 77-96.

Hollway, W. 2001. Gender difference and the production of subjectivity. In M. Wetherell, S. Taylor, & S. J. Yates (eds.), Discourse Theory and Practice: A Reader. London: Sage, pp. 272-283.

Holmes, J. 1992. An Introduction to Sociolinguistics. London: Longman. (κεφ. 7, 12)

Holmes, J. 1997. Story-telling in New Zealand women’s and men’s talk. In R. Wodak (ed.), Gender and Discourse, London: Sage, pp. 263-293.

Holmes, J. 1997. Women, language and identity. Journal of Sociolinguistics 1.2: 195-223.

Holmes, J. & M. Meyerhoff. 1999. The community of practice: Theories and methodologies in language and gender research. Language in Society 28.2: 173-183.

James, D. 1996. Women, men and prestige speech forms: A critical review. In V. L. Bergvall et al. (eds.), Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman, pp. 98-125.

Kendall, S. & D. Tannen. 1997. Gender and language in the workplace. In R. Wodak (ed.), Gender and Discourse, London: Sage, pp. 81-105.

Lakoff, R. 1973. Language and woman’s place. Language in Society 2: 45-79.

Lakoff, R. 1975. Language and Woman’s Place. New York: Harper & Row.

Lee, A., Hewlett, N., & M. Nairn. 1995. Voice and gender in children. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 194-204.

Μακρή-Τσιλιπάκου, Μ. 2002. Συμφωνία/διαφωνία: Αλληλεγγύη και αντιπαλότητα στις συνομιλίες γυναικών και αντρών. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 97-144.

Μακρή-Τσιλιπάκου, Μ. (ανέκδοτο, 2003) Η ‘γυναικεία’ γλώσσα και η γλώσσα των γυναικών. Παρουσίαση στην ημερίδα για το ΝΜΠΣ «Γυναίκες και φύλα», Παν/μιο Αιγαίου, Μυτιλήνη.

Makri-Tsilipakou, M. 1989. The gender of άνθρωπος: An exercise in false generics. In Proceedings of the 3^rd Symposium on the Description and/or Comparison of English and Greek. Aristotle University of Thessaloniki, School of English, Department of Theoretical and Applied Linguistics. Thessaloniki: University Studio Press, pp. 61-83.

McElhinny, B. 1997. Ideologies of public and private language in sociolinguistics. In R. Wodak (ed.), Gender and Discourse. London: Sage, pp. 106-139.

Mesthrie, R., J. Swann, A. Deumert, & W. L. Leap. 2000. Introducing Sociolinguistics. Edinburgh: Edinburgh University Press. (κεφ. 7)

Meyerhoff, M. 1996. Dealing with gender identity as a sociolinguistic variable. In V. L. Bergvall et al. (eds.), Rethinking Language and Gender Research: Theory and Practice. London: Longman, pp. 202-227.

Mills, S. (ed.) 1995. Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman.

Mills, S. 1995. Introduction. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 1-10.

Mills, S. 1995. Conclusions. In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 257-259.

Ochs, E. 1992. Indexing gender. In A. Duranti & C. Goodwin (eds.), Rethinking Context: Language as an Interactive Phenomenon. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 335-358.

Ortner, S. B. & H. Whitehead. 1981. Introduction: Accounting for sexual meanings. In S. B. Ortner & H. Whitehead (eds.), Sexual Meanings: The Cultural Construction of Gender and Sexuality. Cambridge: Cambridge University Press, 1-27.

Palander-Collin, M. 1999. Male and female styles in 17^th century correspondence: I THINK. Language Variation and Change 11.2: 123-141.

Παπαζαχαρίου, Δ. 2002. Ο ρόλος του κοινωνικού φύλου στη διαμόρφωση της γλωσσικής ποικιλίας των εφήβων στη Βόρεια Ελλάδα. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 207-251.

Παυλίδου, Θ.-Σ. (επιμ.) 2002. Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.

Παυλίδου, Θ.-Σ. 2002. Γλώσσα-γένος-φύλο: Προβλήματα, αναζητήσεις και ελληνική γλώσσα. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 13-76.

Philips, S. U. 1987. Introduction: The interaction of social and biological processes in women’s and men’s speech. In S. Philips et al. (eds.), Language, Gender and Sex in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 1-11.

Philips, S. U. 1987. Introduction to Part I: Women’s and men’s speech in cross-cultural perspective. In S. Philips et al. (eds.), Language, Gender and Sex in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 15-25.

Philips, S. U., Steele, S., & C. Tanz. (eds.) 1987. Language, Gender and Sex in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press.

Philips, S. U. & A. Reynolds. 1987. The interaction of variable syntax and discourse structure in women’s and men’s speech. In S. Philips et al. (eds.), Language, Gender and Sex in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 71-94.

Romaine, S. 1994. Language in Society: An Introduction to Sociolinguistics. Oxford: Oxford University Press. (κεφ. 4)

Sheldon, A. 1997. Talking power: Girls, gender enculturation and discourse. In R. Wodak (ed.), Gender and Discourse, London: Sage, pp. 225-244.

Sherzer, J. 1987. A diversity of voices: Men’s and women’s speech in ethnographic perspective. In S. Philips et al. (eds.), Language, Gender and Sex in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 95-120.

Shibamoto, J. S. 1987. The womanly woman: manipulation of stereotypical and nonstereotypical features Japanese female speech. In S. Philips et al. (eds.), Language, Gender and Sex in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 26-49.

Smyth, R., Jacobs, G. & H. Rogers. 2003. Male voices and perceived sexual orientation: An experimental and theoretical approach. Language in Society 32.3: 329-350.

Speer, S. A. 2002. Sexist talk: Gender categories, participants’ orientations and irony. Journal of Sociolinguistics 6.3: 347-377.

Steele, S. 1987. Introduction to Part III: Sex differences in language and the brain. In S. Philips et al. (eds.), Language, Gender and Sex in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 263-267.

Swann, J. & D. Graddol. 1995. Feminising classroom talk? In S. Mills (ed.), Language and Gender: Interdisciplinary Perspectives. London: Longman, pp. 135-148.

Talbot, M. M. 2000. ‘It’s good to talk’? The undermining of feminism in a British Telecom advertisement. Journal of Sociolinguistics 4.1: 108-119.

Tannen, D. (ed.) 1993. Gender and Conversational Interaction. Oxford: Oxford University Press.

Tanz, C. 1987. Introduction to Part II: Gender differences in the language of children. In S. Philips et al. (eds.), Language, Gender and Sex in Comparative Perspective. Cambridge: Cambridge University Press, pp. 163-177.

Thorne, A. & J. Coupland. 1998. Articulations of same-sex desire: Lesbian and gay male dating advertisements. Journal of Sociolinguistics 2.2: 233-257.

Trudgill, P. 1983. Sociolinguistics: An Introduction to Language and Society. Revised edition. London: Penguin. (κεφ. 4)

Τσοκαλίδου, Ρ. 2001. Γλώσσα και φύλο. Στο Α.-Φ. Χριστίδης με Μ. Θεοδωροπούλου (επιμ.), Εγκυκλοπαιδικός οδηγός για τη γλώσσα. Θεσσαλονίκη: ΚΕΓ, σελ. 104-107.

Τσοκαλίδου, Π. 2002. Εναλλαγή κωδίκων και φύλο: Η ελληνοαυστραλιανή περίπτωση. Στο Θ.-Σ. Παυλίδου (επιμ.), Γλώσσα – γένος – φύλο. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής, σελ. 253-267.

Wodak, R. (ed.) 1997. Gender and Discourse. London: Sage.

Wodak, R. 1997. Introduction: Some important issues in the research of gender and discourse. In R. Wodak (ed.), Gender and Discourse, London: Sage, pp. 1-19.

Yokoyama, O. T. 1999. Russian genderlects and referential expressions. Language in Society 28.2: 401-429.

Zimmerman, D. H. & C. West. 1996. Sex roles, interruptions and silences in conversation. In R. Singh (ed.), Towards a Critical Sociolinguistics. Amsterdam & Philadelphia: John Benjamins, pp. 211-235.  

Οι παρακάτω τίτλοι έχουν παραγγελθεί και (ευλπιστώ ότι) θα είναι διαθέσιμοι μέσα στην ακαδημαϊκή χρονιά.

Cameron, D. (ed.) 1990. The Feminist Critique of Language: A Reader. London: Routledge & Kegan Paul.

Coates, J. (ed.) 1997. Language and Gender: A Reader. London: Blackwell.

Coates, J. & D. Cameron (eds.) 1988. Women in their Speech Communities. London: Longman.

Coates, J. & L. Shockey (eds.) 2003. Men Talk: Stories in the Making of Masculinities. London: Blackwell.

Holmes, J. 1995. Women, Men and Politeness. London: Longman.

Holmes, J. et al (eds.) 2003. Handbook of Language and Gender. London: Blackwell.

Romaine, S. 1999. Communicating Gender. Lawrence Erlbaum Associates.

Spender, D. 1985. Man Made Language. Second edition. London: Routledge & Kegan Paul.

Talbot, M. 1999. Language and Gender: An Introduction. Polity Press.

Tannen, D. 1996. Gender and Discourse. Oxford: Oxford University Press.

Ι.  Περιοδικά & άλλες ηλεκτρονικές πηγές για αναζήτηση άρθρων με πολλαπλά κριτήρια

• Language in Society

• Women and Language

• Journal of Sociolinguistics

• Journal of Pragmatics

• Language and Communication

• Language Sciences

• Journal of Linguistics

• Annual Review of Anthropology

• American Anthropologist

ΙΙ.  THE MASCULINITY PROJECT - Πηγές για την αρσενικότητα (masculinity)

• Gregory Ward's Gay & Lesbian online Bibliography, και πολλά άλλα

• Indexing non-hegemonic masculinities, Costas Canakis (in preparation)

• Styling Men and masculinities, Alexandra Georgakopoulou (2005)

• No, Don Kulick (2003)

• Μπογόρδου, Α. 2005. Η αφήγηση της διαφοράς: Ελληνίδες της Λέσβου μιλάνε για τις γυναίκες της Τουρκίας.

• Χατζηαργυρίου, Τ. 2005. Οι έμφυλες σχέσεις στη χολική τάξη μέσα από τη γλώσσα.

• Kosetzi, K. & A. Polyzou 2005. The discursive construction of masculinity.

Ι.     Ευρέως διαδεδομένες απόψεις για τους άνδρες και τις γυναίκες μέσα από τα ανέκδοτα. Στείλτε μου τα δικά σας πατώντας εδώ.

• Αγορές, συναισθηματικές ανάγκες και "διάθεση"

• blakhunmour.gr Ιστοσελίδα με έμφαση στα έμφυλα ανέκδοτα

Αρχική σελίδα