Ο μουσικός και τσαγκάρης Στρατής Γιαννής στο μαγαζί του στον Μανταμάδο το 1997.Ο Στρατής Γιαννής είναι τσαγκάρης και μουσικός. Γεννήθηκε το 1935 στον Μανταμάδο, από γονείς Μανταμαδιώτες, ωστόσο η καταγωγή του παππού του ήταν από τα Ψαρά. Ο πατέρας του ήταν ακτήμονας αγρότης και ο Στρατής ξεκίνησε σε μικρή ηλικία, αμέσως μετά το Δημοτικό Σχολείο, να μαθητεύει κοντά σε ένα τσαγκάρη στο Μανταμάδο, για να μάθει την τέχνη της υποδηματοποιΐας. Το 1961 άνοιξε δικό του μαγαζί (τσαγκαράδικο) στον Μανταμάδο, το οποίο διατηρεί μέχρι σήμερα. Την περίοδο 1973-1981 μετανάστευσε στην Αμερική όπου εργαζόταν σε εργοστάσιο υποδημάτων.

Παράλληλα με την τέχνη του τσαγκάρη ο Στρατής Γιαννής έμαθε πρακτικά κιθάρα και εργαζόταν ως επαγγελματίας μουσικός και τραγουδιστής στα τοπικά μουσικά συγκροτήματα μέχρι το 1973. Ξεκίνησε να μαθαίνει κιθάρα σε ηλικία 16 χρονών, με τη βοήθεια των αδερφών μουσικών Κουτζανίδη, οι οποίοι και τον εισήγαγαν στο μουσικό τους συγκρότημα το 1952. Ο Φώτης Κουτζανίδης, που έπαιζε τρομπόνι, του έδειξε αρχικά τις συγχορδίες και στη συνέχεια Μανταμαδιώτες μουσικοί συνοδεύουν τους μελλόνυμφους στον Ι. Ναό των Ταξιαρχών του Μανταμάδου στα μέσα της δεκαετίας του '60. Στρατής Βουγιούκας - βιολί, Κώστας Γεωργουλίδης ("της Ευρώπης") - ταμπούρλο, Στρατής Γιαννής - κιθάρα, αμέσως πίσω Στυλιανός Μακρυγιαννάκης - βιολί, Γεώργιος Ψωμάς - ακορντεόν και  Σίμος Φωτιάδης-ακορντεόν δεξιά. Αρχείο Σ. Γιαννή.με την καθημερινή εξάσκηση, πρακτικά "με το αυτί", βελτιώθηκε και συνέχισε να παίζει με διάφορους μουσικούς από το Μανταμάδο και την Κάπη. Αρχικά συνεργαζόταν με τους Φώτη Κουτζανίδη (τρομπόνι), Σίμο Κουτζανίδη (τρόμπα) και τον Γιώργο Ψωμά (βιολί, ακορντεόν). Στη συνέχεια συνεργάστηκε με το συγκρότημα της οικογένειας του Βασίλη Βουγιούκα (Χαλβατζή), που αποτελούνταν από τον ίδιο και τους γιούς του Στρατή (βιολί) και Γιάννη (κιθάρα), καθώς και τον Κώστα Γεωργουλίδη (σαντούρι, ταμπούρλο) και άλλους. Τη δεκαετία του 1960 ο Πανηγύρι των Ταξιαρχών στον Μανταμάδο το 1971. Μενέλαος Κυριακόγλου, από την Κάπη - βιολί, Μιχάλης Κυριακόγλου - αρμόνιο, Στρατής Γιαννής, από τον Μανταμάδο -κιθάρα, Στρατής Δούκας - ντραμς, Στρατής Κυριακόγλου - μπουζούκι και μία τραγουδίστρια από την Κρήτη. Αρχείο Μιχ. Κυριακόγλου.Στρατής Γιαννής συμμετείχε στο συγκρότημα της οικογένειας του Μενέλαου Κυριακόγλου απο την Κάπη, που ήταν γνωστό στην ευρύτερη περιφέρεια με την προσωνυμία "Μενελάηδες" ή "Καπιώτες". Στο συγκρότημα αυτό έπαιζαν ο Μενέλαος Κυριακόγλου (βιολί, τρομπόνι), οι γιοί του Μιχάλης (βιολί, ακορντεόν) και Στρατής (ντραμς, μπουζούκι, ακορντεόν), καθώς και άλλοι μουσικοί από την Κάπη, ενώ όλη αυτή την περίοδο οι μουσικοί συνεργάζονταν και με τραγουδίστριες που έρχονταν εποχιακά από την Αθήνα.

Τους «παραδοσιακούς» λεσβιακούς σκοπούς ο Στρατής Γιαννής τους έμαθε "ακουστικά" από τους οργανοπαίκτες με τους οποίους συνεργάστηκε. Παράλληλα έμαθε και όλο το ρεπερτόριο που έπαιζαν τα μουσικά συγκροτήματα την περίοδο 1950-1970, που περιελάμβανε πολλά ρεμπέτικα και λαϊκά, καθώς και "ευρωπαϊκά" (τραγούδια των Γιαννίδη, Κοφινιώτη και άλλων), που συνήθιζαν να παίζουν στις χοροεσπερίδες και στα γλέντια των εύπορων οικονομικά τάξεων. Από το 1952 που ξεκίνησε να παίζει κιθάρα μέχρι το 1973, ο Στρατής Γιαννής έχει παίξει σε γάμους, πανηγύρια, χοροεσπερίδες, γλέντια και διασκεδάσεις σε κέντρα και καφενεία σε όλα τα χωριά και τις κωμοπόλεις του βόρειου και ανατολικού νησιού, καθώς και στο Πλωμάρι, στην Καλλονή, στην Αγία Παρασκευή.

Το 1981, όταν επέστρεψε από την Αμερική στο Μανταμάδο τα μουσικά δρώμενα είχαν περιοριστεί σημαντικά, εξαιτίας της μεγάλης μετανάστευσης που είχε προοηγηθεί και της μείωσης του πληθυσμού. Μουσικά συγκροτήματα δεν υπήρχαν πια στο Μανταμάδο και ο Στρατής Γιαννής δεν έπαιξε ξανά επαγγελματικά κιθάρα. Σήμερα ζει και εργάζεται ως τσαγκάρης στο μαγαζί του στην αγορά του Μανταμάδου.

Δισκογραφία

σε Audio CD

- Λέσβος - Αιολίς. Τραγούδια και Χοροί της Λέσβου, CD ΠΕΚ 9-10, Ν. Διονυσόπουλος (επιμέλεια), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 1997. Ο Στρατής Γιαννής τραγουδάει στο ομαδικό τραγούδι του Μανταμάδου "Τράτα" (Α 19).

(Το Βιογραφικό Σημείωμα του Στρατή Γιαννή βασίστηκε στη συνέντευξη του ερευνητικού προγράμματος "Κιβωτός του Αιγαίου", τον Απρίλιο του 1997 στο Μανταμάδο).