Ο Γιάννης Σουσαμλής (Κακούργος), γνωστός σαντουριέρης της Λέσβου, γεννήθηκε στην Αγιάσο το 1928 και πέθανε στις 16 Σεπτεμβρίου 1996. Ο πατέρας του, Παναγιώτης, ήταν περίφημος μουσικός, έπαιζε κλαρίνο, αλλά ασκούσε και το επάγγελμα του ξυλουργού - μαραγκού. Ο Παναγιώτης Σουσαμλής όπως και τα αδέρφια του που ήταν επίσης μουσικοί και ξυλουργοί, γεννήθηκαν στη Σμύρνη και ήρθαν στην Αγιάσο το 1922, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Η μητέρα του Γιάννη Σουσαμλή καταγόταν από την Αγιάσο.

Ο Γιάννης Σουσαμλής ήταν επίσης ξυλουργός, όπως ο πατέρας του, και τα τελευταία χρόνια διατηρούσε ένα μικρό μαγαζί στην Αγιάσο, όπου πουλούσε χειροποίητα διακοσμητικά ξύλινα αντικείμενα που κατασκεύαζε ο ίδιος. Παράλληλα, έπαιζε σαντούρι και έγραφε ερασιτεχνικές κασέτες με τη μουσική του. Ήταν αυτοδίδακτος, χαρισματικός μουσικός, με μεγάλη δεξιοτεχνία στο σαντούρι. Η μουσική του, που ακουγόταν στους δρόμους και στην αγορά της Αγιάσου, δημιουργούσε μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα που έθελγε τους επισκέπτες της κωμόπολης.

Ο Γιάννης Σουσαμλής μυήθηκε στην μουσική παράδοση του τόπου του από τον πατέρα του σε πολύ μικρή ηλικία. Ο ίδιος επιζητούσε να μάθει μουσική και με την παρότρυνση και του πατέρα του ξεκίνησε να μαθαίνει σαντούρι σε ηλικία 6-7 χρονών. Συνέχισε να παίζει καθημερινά και να μαθαίνει μόνος του πρακτικά, ωστόσο τον βοήθησε με κάποιες σημαντικές υποδείξεις στο παίξιμο και ο περίφημος σαντουριέρης από το Ακράσι, Γιώργος Χατζέλλης (Βέβα ή Καχίνα), ο οποίος μέχρι το 1920 έπαιζε σαντούρι στην Αμερική.

Σε ηλικία 10-11 χρονών έπαιζε μαζί με τον πατέρα του στα καφενεία της Αγιάσου. Ο Παναγιώτης Σουσαμλής (Κακούργος) πέθανε το 1941 και ο γιός του Γιάννης συνέχισε να παίζει επαγγελματικά σαντούρι σε συνεργασία με διάφορους Αγιασώτες μουσικούς, κυρίως όμως με την κομπανία των συγγενών του Σουσαμλήδων, καθώς και με το δεύτερο μεγάλο συγκρότημα της Αγιάσου, την κομπανία των Ρόδανων (Άννες). Συμμετείχε στα τοπικά συγκροτήματα μέχρι τη δεκαετία του 1970, οπότε προτίμησε να συνεχίσει να παίζει μόνος του στο μικρό μαγαζάκι που διατηρούσε στην Αγιάσο. Το σαντούρι του το είχε αγοράσει από τον αξιόλογο κατασκευαστή Ι. Ζαφειρόπουλο, στην Αθήνα. Εκτός από σαντούρι ο Γιάννης Σουσαμλής έπαιζε και κιθάρα και ντραμς, ωστόσο το σαντούρι παρέμεινε πάντα το αγαπημένο του όργανο, στις στιγμές της ιδιωτικής μουσικής απόλαυσης, αλλά και της επαγγελματικής του ενασχόλησης. Πάντως δίδαξε και κιθάρα σε πολλά παιδιά της Αγιάσου.

Από το 1940 μέχρι το 1970 ο Γιάννης Σουσαμλής έπαιζε σαντούρι σε γάμους, σε πανηγύρια, σε γλέντια και διασκεδάσεις στα καφενεία στην ευρύτερη περιφέρεια της Αγιάσου, αλλά και σε όλο σχεδόν το νησί. Συμμετείχε επίσης επανειλημμένα στις μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις και στις οπερέτες που ανέβαζε το Αναγνωστήριο της Αγιάσου "η Ανάπτυξη" στην Αγιάσο, στη Μυτιλήνη και αλλού. Όλη αυτή την περίοδο συνεργάστηκε με πολλούς Αγιασώτες μουσικούς, όπως με τους θείους του Αχιλλέα Σουσαμλή (βιολί) και Προκόπη Σουσαμλή (κορνέτα), καθώς και με τους γιούς τους, Βασίλη Σουσαμλή (βιολί), Ραφαήλ Σουσαμλή (ευφώνιο), Στρατή Σουσαμλή ή "Σελέμη" (κλαρίνο) και Παναγιώτη Σουσαμλή ή "Σάμη" (κιθάρα). Συνεργάστηκε επίσης επανειλημμένα με τον Χαρίλαο Ρόδανο (βιολί), τον Νίκο Ρόδανο (ευφώνιο), τον Σταύρο Ρόδανο (κλαρίνο, κιθάρα), τον Μιχάλη Μουτζουρέλλη ή "Λαγό" (κλαρίνο) και πολλούς άλλους.

Το ρεπερτόριο των τραγουδιών και των σκοπών του Γιάννη Σουσαμλή ήταν πολύ πλούσιο. Γνώριζε πάρα πολλά “μικρασιάτικα” και γενικότερα όλους τους λεσβιακούς σκοπούς, όπως τους έμαθε από τον πατέρα του και τους θείους του που είχαν ζήσει πριν το 1922 στη Σμύρνη. Έπαιζε επίσης "ευρωπαϊκά" (ταγκό, φοξ, βαλς κ. ά. καθώς και τραγούδια από Αθηναϊκές οπερέτες που ανέβαζε το Αναγνωστήριο Αγιάσου), ενώ κατείχε πολύ καλά τα ρεμπέτικα, πολλά εμβατήρια και πατινάδες, καθώς και δημοτικά. Συνήθιζε επίσης τους αυτοσχεδιασμούς και έπαιζε ταξίμια στο σαντούρι, με απαράμιλλη αρμονία και δεξιοτεχνία.

- Λέσβος - Αιολίς. Τραγούδια και Χοροί της Λέσβου, CD ΠΕΚ 9-10, Ν. Διονυσόπουλος (επιμέλεια), Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης - Πανεπιστήμιο Αιγαίου, 1997. Ο Γιάννης Σουσαμλής παίζει σαντούρι στον "Αυτοσχεδιασμό με σαντούρι" (Α12) που ηχογραφήθηκε το 1996.

10 κασέτες: "Κακούργος Νο 1" έως και "Κακούργος Νο 10". Σαντούρι και τραγούδι. Ιδιωτικές ηχογραφήσεις του Γιάννη Σουσαμλή.

Μαγνητοταινία Νο 41, Αρχείο Αναγνωστηρίου Αγιάσου. Δεκαετία 1970.

Μαγνητοταινία Νο 45, Αρχείο Αναγνωστηρίου Αγιάσου. Δεκαετία 1970.

(Το Βιογραφικό Σημείωμα του Γιάννη Σουσαμλή βασίστηκε στις συνεντεύξεις του ερευνητικού προγράμματος "Κιβωτός του Αιγαίου", τον Ιανουάριο του 1996 στην Αγιάσο).