Κάποτε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος τόνισε ότι εκτός από το λεγόμενο "φυσικό" περιβάλλον άξιο προστασίας από όλους μας θα πρέπει να είναι και το ανθρωπογενές περιβάλλον. Είναι βέβαιο ότι κάποιο αντίστοιχο νόημα και συμβολισμό έχει και η αναφορά του Αγίου Όρους ως το "Περιβόλι της Παναγίας" και όχι -ας το ακούν οι εραστές του "άγριου"- ως το "Δάσος της Παναγίας". Συγχρόνως και ενώ συνεχώς ακούω κραυγές διαμαρτυρίας για τη διατήρηση "άγριων" ειδών φυτών και ζώων που εξαφανίζονται ουδέποτε διαπίστωσα να υπάρχουν κινήσεις σωτηρίας γι αυτά που ονομάζουμε "ήμερα" είδη. Μέσα από χιλιετίες παρουσίας στην περιοχή μας, ο άνθρωπος κατάφερε και "εξημέρωσε" σειρά φυτών τα οποία χρησιμοποιεί για διάφορους λόγους με πρώτο από όλα την τροφή.
Είτε αναφερόμαστε στα σιτηρά, είτε στα όσπρια, είτε στις ελιές, τις αμυγδαλιές και τα φρούτα αναπτύχθηκαν στη χώρα μας αναρίθμητες ποικιλίες οι οποίες σήμερα κινδυνεύουν με εξαφάνιση. Μόνο στις ελιές υπήρχαν δεκάδες ποικιλιών οι οποίες με την εγκατάλειψη που συμβαίνει στους ελαιώνες χάνονται.
Συμφωνώ και επαυξάνω να κινηθούμε δραστήρια για τη σωτηρία του κρίνου της θάλασσας. Όμως, γιατί να μη σκεφθούμε και την περίφημη αμυγδαλιά της Λήμνου, τη δαμασκηνιά της Σκοπέλου, την ελιά της Σύμης;
Ουδεμία αντίρρηση έχω, βεβαίως, να "εμβολιαστούν" οι φημισμένες μανταρινιές της Χίου και της Καλύμνου με τη νέα ποικιλία "Κλημεντίνη" που δεν έχει κουκούτσια. Γιατί, όμως, να μη διατηρήσουμε και κάποια δένδρα από τα παλιά; Ήταν "λάθος" τους το ότι μας έθρεψαν για αιώνες χωρίς "στάγδην άρδευση", εντομοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, λιπάσματα και φυτοφάρμακα;
Αν κάποιος, έστω και πρόχειρα, ασχοληθεί με τις προσπάθειες μεταφοράς, διασταύρωσης και βελτίωσης της δαμασκηνιάς της Σκοπέλου και αναλογισθεί τα περιορισμένα μέσα της εποχής διαπιστώνει θαυμαστά επίπεδα προσπάθειας, αντοχής και ποιότητας.
Είναι -ίσως- φυσικό με τη νέα τεχνολογία η οποία αναπτύχθηκε να μειώσουμε τη χειμερινή κατανάλωση ξερών δαμάσκηνων. Γιατί, όμως, να χαθεί το δένδρο της δαμασκηνιάς; Δεν είναι και αυτό ένα μνημείο της φύσεως; Φταίει το γεγονός ότι στη δημιουργία του έλαβε μέρος ο άνθρωπος για να τα αφήσουμε να εξαφανιστεί;

Τα "νέα" φρούτα και ο τεμπέλης καταναλωτής

Όταν τολμήσει κάποιος να αναφέρει ότι σήμερα τα μήλα ή τα αχλάδια είναι μεγαλύτερα από ότι στο παρελθόν, θα "τ' ακούσει":
- Ότι κέρδισαν με εμφάνιση και μέγεθος το έχασαν σε ποιότητα!
Σε αυτό το σημείο αρχίζει μια συζήτηση, με αρχή αλλά χωρίς τέλος, για όλα τα προϊόντα του παρελθόντος:
- Θυμάσαι τα ροδάκινα που είχαμε στην αυλή; Όλο άρωμα!
- Αμ' τα πορτοκάλια; Όλο χυμό!
Τα πράγματα όμως δεν είναι έτσι. Προσπαθώ να θυμηθώ τα πορτοκάλια της δεκαετίας του `50. Ήταν μικρά και γεμάτα κουκούτσια. Ουδεμία σχέση έχουν με τα σημερινά "ομφαλοφόρα" ή αλλιώς μέρλιν τα οποία είναι μεγάλα, δεν έχουν κουκούτσια, ξεφλουδίζονται σχετικά εύκολα και είναι νόστιμα. Στο κάτω-κάτω της γραφής, αν μας αρέσουν τα μικρά πορτοκάλια με τα κουκούτσια, γιατί επιτρέψαμε στην αγορά να γεμίσει ομφαλοφόρα; Ποιος μας εμποδίζει να τα αγοράσουμε;
Αν μιλούσαμε για άλλο προϊόν (ιδιαίτερα αν ο ιδιοκτήτης ήταν πολυεθνική) και όχι για πορτοκάλια, αχλάδια ή μήλα, θα "χρεώναμε" την αλλαγή που έγινε στα καταναλωτικά πρότυπα και τη διαφήμιση. Πότε όμως, έγινε διαφημιστική καμπάνια για πορτοκάλια χωρίς κουκούτσια;
Είτε θέλουμε να το δεχθούμε είτε όχι, ο καταναλωτής προτιμά τα γευστικά προϊόντα, για τα οποία όμως δεν είναι υποχρεωμένος να κάνει -όταν τα τρώει- πολλές κινήσεις. Του αρέσουν, με άλλα λόγια, τα "τεμπέλικα"!

"Όλα τα σφάζω"

Θα ήταν σκόπιμο να αναφερθεί, ότι στο παρελθόν το ένα στα τέσσερα αγγουράκια που αγοράζαμε ήταν πικρό και το ίδιο ίσχυε στα καρπούζια. Η φράση "όλα τα σφάζω, όλα τα μαχαιρώνω", με την οποία ακόμη και σήμερα διαλαλούν τα καρπούζια τους κάποιοι πλανόδιοι πωλητές, προέρχεται από αυτό ακριβώς το πρόβλημα. Με το "μαχαίρωμα" του καρπουζιού ο αγοραστής είχε τη δυνατότητα να διαπιστώσει ότι το περιεχόμενό του ήταν κόκκινο και όχι άσπρο. Το ίδιο πάνω-κάτω νόημα έχει και η έκφραση "με τη βούλα". Εδώ ο πωλητής άνοιγε με το μαχαίρι του ένα μικρό τετράγωνο στον φλοιό του καρπουζιού και έβγαζε ένα κομμάτι για να το δοκιμάσει ο αγοραστής.
Για να προλάβω μερικούς, θα πρέπει στο σημείο αυτό να τονίσω ότι αναφερόμενος στη "νοστιμιά" δεν λησμονώ τα καντάρια των φυτοφαρμάκων που έχουν χρησιμοποιηθεί. Επίσης, όταν δηλώνω ότι οι σημερινές ντομάτες είναι εξίσου νόστιμες με εκείνες του παρελθόντος, δεν έχω υπόψη μου τα προϊόντα "εκτός εποχής". Συμφωνώ ότι δεν είναι εύκολο να βρεις νόστιμες ντομάτες την Πρωτοχρονιά. Όμως η σύγκριση με το παρελθόν δεν είναι δυνατόν να γίνει με εκείνη την εποχή, μια και πριν από σαράντα χρόνια δεν υπήρχαν ντομάτες το χειμώνα. Ούτε αγγούρια, κολοκυθάκια, μελιτζάνες και πιπεριές.
Όποιος επομένως νοσταλγεί το παρελθόν, καλό θα είναι να αφήσει κατά μέρος το χειμώνα τις χωριάτικες σαλάτες, τους μουσακάδες με τις μελιτζάνες και τα τηγανητά κολοκυθάκια. Να τρώει κουνουπίδι, λαχανοντολμάδες και λαχανοσαλάτα, που του κάνουν καλό. Τόσο στην υγεία του, μια και είναι "εντός εποχής", όσο και στο πορτοφόλι του.
Ας επανέλθουμε όμως στη "μελλοντολογία" των πορτοκαλιών. Σύμφωνα με όσα ήδη αναφέραμε, αναμένουμε την εμφάνιση πορτοκαλιών που θα ξεφλουδίζονται εύκολα, όπως τα μανταρίνια. Ήδη στην αγορά κυκλοφορούν κάποιες πρώτες μορφές τέτοιων "μανταρινοπορτόκαλων".
Στα αχλάδια και τα μήλα τα κουκούτσια συνεχώς θα μειώνονται σε αριθμό και μέγεθος. Στα πεπόνια περάσαμε στα "εκτός εποχής" και στα καρπούζια ήδη αρχίσαμε να τα αγοράζουμε και αυτά χωρίς κουκούτσια.

Περιβόλια ή δάση;

Είχαμε χωρίσει στο παρελθόν τις αρμοδιότητες και από τη μια μεριά οι γεωπόνοι είχαν αναλάβει οτιδήποτε καλλιεργείται και από την άλλη οι δασολόγοι είχαν να κάνουν μόνο με την "άγρια φύση". Στη συνέχεια οι περιβαλλοντολόγοι θεώρησαν ότι προστασία του περιβάλλοντος σημαίνει αποκλειστικά και μόνο προστασία των δασών και οτιδήποτε, τέλος πάντων, έχει σχέση με τους δασολόγους. Οπότε μας περιόρισαν την "οπτική". Δεν θα δει, επομένως, κανένας μαθητής κάποιο ύμνο για τη σημασία της συκιάς στην ελληνική φύση ούτε και για τη μηλιά ή την ελιά.
Εκτός όμως, για τη δικαιολογημένη αγάπη προς οτιδήποτε "άγριο" (εδώ δεν πρέπει να μας στενοχωρεί η ιδέα ούτε να μας τρομάζει μια και υπάρχουν και "άγριο"-λούλουδα και "άγριο"- κούνελα) ας δούμε και πόσο τα άγρια "αξιοποίησαν" τα ήμερα.
Την ίδια εποχή, λοιπόν, οι πελαργοί έμαθαν να ακολουθούν τις θεριζοαλωνιστικές μηχανές και να τρώνε ζώα που "εμφανίζονται" όταν φύγουν από πάνω τα σιτηρά. Μετά ακολουθούν τα ορτύκια που τρώνε τους σπόρους δημητριακών που έπεσαν στο έδαφος, τα χελιδόνια γνωρίζουν τα ψεκαστικά των τεύτλων που "σηκώνουν" τα έντομα και τα ψαρόνια έρχονται κάθε χειμώνα για να φάνε θρεπτικές ελίτσες. Για να μην αναφέρω τα "παρυδάτια" πουλιά που φεύγουν από τους μοναδικούς υγρότοπους για να φάνε στους διπλανούς ορυζώνες οι οποίοι έχουν εξελιχθεί σε "παράδεισους" των πουλιών.
Οι αλεπούδες -"πονηρές" κατά τους αφελείς συγγραφείς των σχολικών μας βιβλίων- κόβουν βόλτες παντού τρώγοντας από ποντίκια στους αχλαδεώνες μέχρι σταφύλια στα αμπέλια, οι αρκούδες περιποιούνται καταλλήλως τα καλαμπόκια και το μέλι στις κυψέλες, οι κουρούνες ταράζουν τα μποστάνια, άλλα πουλιά τρώνε τον ηλίανθο και οι μέλισσες ρουφούν το νέκταρ από τις ανθισμένες κερασιές.
Οι εκτός Ελλάδας ορνιθολόγοι "την είδαν τη δουλειά" περισσότερο πονηρά. Έτσι, άρχισαν να κάνουν καταλόγους με το πού βρίσκουμε πουλιά, τι τρώνε και τα παρόμοια. Στη συνέχεια διαπίστωσαν έκπληκτοι ότι με εξαίρεση τους υγροβιότοπους τα περισσότερα πουλιά, μεταξύ των οποίων και μεταναστευτικά, στηρίζονται στη γεωργία και όχι στα λεγόμενα "φυσικά" ή έστω "άγρια" οικοσυστήματα.
Αλλωστε, εδώ που τα γράφουμε, όταν έχουμε ένα ευχάριστο τύπο στην παρέα λέμε ότι "αυτός είναι περιβόλι". Ακουσα επίσης να τον λένε μπαχτσέ που σημαίνει κήπο και περιβόλι στα τούρκικα. Ουδέποτε άκουσα να λέμε "αυτός είναι δάσος"!

Μη σας κλωνίζει ο κλωνισμός!

Οδηγώντας στον δρόμο προς το Αργος και το Ναύπλιο διασχίζουμε μεγάλες εκτάσεις στις οποίες καλλιεργούν τα λεγόμενα "ξινά". Δηλαδή πορτοκάλια, μανταρίνια, λεμόνια. Συχνά όποιος είναι παρατηρητικός βλέπει σε ένα δένδρο να υπάρχει ένα κλαρί με μανταρίνια, ένα με πορτοκάλια και ένα τρίτο με λεμόνια.
Πώς θα το ονομάσουμε αυτό το δένδρο; Μανταρινοπορτοκαλολεμονιά; Η μήπως θα έπρεπε να το πούμε "ξινό" ή "εσπεριδόδενδρο", μια και με τον όρο εσπεριδοειδή καλύπτουμε όλα τα ονόματα των φρούτων που τα διάφορα κλαριά του παράγουν; Το δένδρο αυτό το θεωρείτε φυσιολογικό ή τέρας; Γιατί δεν υπογράψαμε χαρτιά διαμαρτυρίας για αυτή την κλωνοποίηση ιδιαίτερα μια και μιλάμε για κλωνάρια;
Μπορεί να φανταστεί κάποιος ένα ζώο που το εμπρός του μέρος είναι αρνί, το πίσω αγελάδα και έχει επτά πόδια; Πόσα πύρινα άρθρα θα είχαν καταδικάσει την πρόθεση του "τρελού επιστήμονα" που θα είχε προτείνει μια τέτοια κατασκευή; Το "ξινόδενδρο" όμως του Αργους τι άλλο από τέρας είναι; Μήπως λοιπόν έχουμε συνηθίσει τα φυτά-τέρατα επειδή σε αυτά οι αλλαγές που προκαλούμε έχουν ιστορία αιώνων;
Είναι ή όχι, με φυσιολογικά και φυσικά κριτήρια, τέρας η σταφίδα; Πώς είναι δυνατόν ένα φυτό όπως το αμπέλι να παράγει καρπούς χωρίς κουκούτσια, δηλαδή σπέρματα; Στόχος όλων των φυτών είναι η παραγωγή βιώσιμων σπερμάτων με τα οποία θα εξασφαλίσουν την αναπαραγωγή του είδους τους. Ο καρπός, το φρούτο, που περικλείει τους σπόρους-σπέρματα, δεν είναι τίποτε άλλο από το περιτύλιγμα των σπερμάτων. Δεν έχει νόημα το σπέρμα της συκιάς να πέσει κάτω από τη συκιά οπότε να φυτρώσει ­για ποιο λόγο;­ ακόμη μια συκιά στο ίδιο σημείο. Τούτο επειδή το φυτό επιθυμεί τη διασπορά του μακρύτερα. Κάνει λοιπόν η συκιά το φρούτο-περιτύλιγμα, οπότε με αυτό τον τρόπο προσελκύει πουλιά όπως ο συκοφάγος. Επομένως ένα φυτό που κάνει φρούτο χωρίς σπέρμα ­κουκούτσι­ είναι τέρας. Μια ανώμαλη κατάσταση. Προϊόντα ανωμαλίας λοιπόν είναι και τα πορτοκάλια μέρλιν, τα αποκαλούμενα και ομφαλοφόρα, και οι κλημεντίνες, τα μανταρίνια.

Οι φιρικιές τι έγιναν;

Κάποτε στο Πήλιο οι μηλιές που κυριαρχούσαν ήταν οι φιρικιές. Τα φιρίκια όμως έχουν ένα ελάττωμα: είναι μικρά! Τούτο σημαίνει ότι για να μαζέψει ο παραγωγός ένα κιλό από αυτά κάνει πολλές κινήσεις. Που σημαίνουν μεροκάματα. Παλαιότερα, όταν δεν υπήρχε ηλεκτρικό, τα φιρίκια πλεονεκτούσαν και επειδή ήταν περισσότερο ανθεκτικά στη μακροχρόνια διατήρηση στο καφάσι. Έτσι ο παραγωγός τα διατηρούσε για περισσότερο χρόνο στην αποθήκη. Ιδιαίτερα στα χωριά με μεγάλο υψόμετρο όπου η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι χαμηλότερη.
Πέρασαν όμως τα χρόνια, ήρθε ο ηλεκτρισμός και μαζί με αυτόν τα ψυγεία. Ο παραγωγός σήμερα κόβει τα αχλάδια τέλη Αυγούστου και τα διατηρεί στο ψυγείο ως τον Απρίλιο. Το ίδιο ισχύει και για άλλες ποικιλίες μήλων, όπως τα "ντελίσια", που παλαιότερα ήταν αδύνατον να διατηρηθούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
Πέρασε επομένως η εποχή όπου τα φιρίκια είχαν συγκριτικό πλεονέκτημα. Τα νέα μήλα είναι τεράστια και μαζεύεις το ένα κιλό αμέσως. Για τη μακροχρόνια διατήρησή τους επίσης δεν υπάρχει πρόβλημα, μια και τα ψυγεία είναι κοντά!
Αντικατέστησαν λοιπόν οι αγρότες μας σχεδόν όλες τις φιρικιές με νέου τύπου (και "μεταποιημένα"!) μήλα, όπως τα "στάρκιν" και τα "ντελίσιους". Ποικιλίες που μας ήρθαν ­όπως φαίνεται και από τα ονόματά τους­ από το εξωτερικό. Με τις οποίες "μπολιάσαμε" τις παλιές μας μηλιές, που από κάτω είναι φιρικιές και από πάνω "σταρκινιές".
Ας πάμε και στα περίφημα κορόμηλα ­"τζάνερα" τα λέγαμε στον Βόλο­, τα οποία τρώγαμε πιτσιρίκια. Οι τζανεριές στο Πήλιο σχεδόν χάθηκαν. Και όχι βέβαια επειδή τα δένδρα γέρασαν και ξεράθηκαν. Απλώς τα "μπόλιασαν" με τις νέου τύπου "σανταροζιές" που μοιάζουν με δαμασκηνιές. Είναι ή όχι τερατώδες να μετατρέπεις την κορομηλιά σε "σανταροζιά";

Συνταρακτικές αλλαγές

Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες στον κόσμο των φυτών και της γεωργίας έγιναν και γίνονται γεγονότα τα οποία δύσκολα τα αντιλαμβάνεται κάποιος. Για λόγους που δεν είναι του παρόντος, ενώ στα ζώα οι αλλαγές φαίνεται να σοκάρουν περισσότερο, στα φυτά κάτι τέτοιο το θεωρούμε περίπου αναμενόμενο.
Αν σας πω ότι σήμερα περισσότερο από το 80% των ζαρζαβατικών που παίρνουμε από τον μανάβη έχει μη ελληνική προέλευση θα με πιστέψετε; Και δεν εννοώ βέβαια ούτε τις ντομάτες Βελγίου ούτε τις πιπεριές Μαρόκου. Αναφέρομαι στις πιπεριές Φλωρίνης, στα πεπόνια Κρήτης, στα καρπούζια Αμαλιάδας, στα φασολάκια Κορίνθου και στις μπάμιες Λιβαδειάς. Όλα αυτά ­και πολλά άλλα­ μας έρχονται από το εξωτερικό (συνήθως Ολλανδία, Αμερική κ.α.) ως σπέρματα-υβρίδια. Τα μεγάλα (και νόστιμα, ομολογώ!) καρπούζια καταφθάνουν στη χώρα μας ως σπέρματα με ονόματα του είδους "sugar baby". Ακόμη και οι πιπεριές Φλωρίνης έχουν καταγωγή ολλανδική. Φθάσαμε στο σημείο στη σύγχρονη Ελλάδα ­οι γενετικές αλλαγές στη γεωργία είναι συνταρακτικές!­ και σχεδόν σε όλα τα φυτά το μόνο που κάνουμε είναι "πάχυνση". Κάτι αντίστοιχο με αυτό που γίνεται στα μοσχάρια. Τα οποία εισάγουμε μικρά και τα μεγαλώνουμε. Και μην πείτε ότι δεν είναι το ίδιο με τα σπέρματα των φυτών: τα φέρνεις απέξω και τα φυτρώνεις να μεγαλώσουν εδώ. Αν σκεφτείτε ότι γίνονται διαφορετικά από ό,τι στις αγελάδες, επειδή αποκτούν ελληνικότητα από το έδαφος, τους χυμούς του και ­όπως τις ρουφούν οι ρίζες­ το νερό και τον ήλιο, κάνετε λάθος! Το ίδιο γίνεται και με τα μοσχάρια. Και αυτά "ελληνοποιούνται" με τις τροφές που τρώνε, τον αέρα που αναπνέουν και τον ήλιο της Ελλάδας.

Μεταλλαγμένες ντομάτες!

Κάποτε σε μια μεγάλη εφημερίδα ο κινηματογραφικός κριτικός της σε περισπούδαστο άρθρο για τις διαμαρτυρίες των θεατών τραγωδίας στην αρχαιότητα έγραφε: "Δεν τους άρεσε μια παράσταση του Ευριπίδη (φέρ' ειπείν) εκσφενδόνιζαν... ντομάτες. Σήμερα η εκσφενδονιζόμενη ντομάτα μεταποιήθηκε σε πολτό". Ο παντογνώστης κριτικός φυσικά αγνοούσε ότι δεν υπήρχαν ντομάτες στην αρχαιότητα, όπως και καλαμπόκι και καπνός και ηλίανθος και μελιτζάνες ­μια και ήρθαν στην Ευρώπη από την Αμερική, μετά την ανακάλυψη της τελευταίας από τον Χριστόφορο Κολόμβο. Είχε λοιπόν γούστο η ιστορία της γενετικά μεταποιημένης ντομάτας και η σύγκρουση με την Greenpeace. Η οποία θεώρησε την άδεια που έδωσε ο τότε υφυπουργός Περιβάλλοντος για πειραματική καλλιέργεια περίπου περιβαλλοντικό έγκλημα.
Στη νέα γενετικά τροποποιημένη ντομάτα, για την οποία και έγινε τόσος θόρυβος, έχει αφαιρεθεί ένα γονίδιο. Αυτό που προκαλεί την ωρίμανση και το σάπισμα μετά το κόψιμο. Για αυτό τον λόγο ΟΛΕΣ οι ντομάτες στο χωράφι κόβονται πράσινες. Ούτως ώστε να ωριμάσουν και να κοκκινίσουν ώσπου να φτάσουν στον καταναλωτή. Είναι προφανές ότι από τη στιγμή που την κόβεις άγουρη και πράσινη δεν έχει ούτε όλες τις θρεπτικές ουσίες ούτε τη νοστιμιά εκείνης που ωριμάζει φυσιολογικά πάνω στο φυτό. Με την καινούργια ποικιλία, από την οποία αφαιρέθηκε το γονίδιο της ωρίμανσης-σαπίσματος μετά το κόψιμο, παίρνουμε ντομάτες ώριμες από το φυτό απευθείας. Οι οποίες, επειδή δεν σαπίζουν πλέον κομμένες, φτάνουν στο τραπέζι και στα εργοστάσια χυμοποίησης νοστιμότερες, υγιέστερες και γεμάτες από τις θρεπτικές ουσίες και βιταμίνες που έχει ο ώριμος και όχι ο άγουρος καρπός. Πολύ καλά έκανε τότε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και είχε δώσει αρχικά άδεια, την οποία αργότερα πήρε πίσω. Χώρια που είναι τελείως σκοταδιστικό να εμποδίζεις μια πειραματική καλλιέργεια.
Όταν λοιπόν ακούτε διαμαρτυρίες για κλωνισμούς, καταστροφές, κλωνοποιημένα παιδιά και άλλες μελλοντολογικές αιτιάσεις του είδους "ένας δικτάτορας που θα κάνει ιδιωτικό στρατό", πετάξτε τα μισά στη θάλασσα. Οι ανακαλύψεις που έρχονται θα καλυτερεύσουν τη ζωή μας. Αλλωστε έχουν βελτιώσει τις συνθήκες διαβίωσής μας τόσο που "κερδίσαμε" στον αιώνα μας περίπου 40 χρόνια παράταση ζωής ο καθένας!

Τα έντομα των θερμοκηπίων

Ως πρόσφατα μια από τις αιτιάσεις όσων αντιδρούν για τα "εκτός εποχής" ζαρζαβατικά ήταν η μη φυσιολογική γονιμοποίηση των λουλουδιών. Στις ντομάτες και στα αγγούρια, για παράδειγμα, χρησιμοποιείται είτε "δονητής" είτε ορμόνες.
Η φυσική μεταφορά της αρσενικής γύρης στο θηλυκό ωάριο για τη γονιμοποίηση είναι μια δουλειά που την κάνουν τα έντομα που πηγαίνουν από λουλούδι σε λουλούδι. Πού να βρεθούν όμως έντομα τον χειμώνα μέσα στο θερμοκήπιο;
Πρόσφατα έφθασε στα χέρια μου ένα διαφημιστικό φυλλάδιο, το οποίο σχεδόν με κατέπληξε. Οι Ολλανδοί κατάφεραν να μας προσφέρουν σε ένα χαρτονένιο κουτί μια πλήρη "καλλιέργεια-αποικία" ενός εντόμου παραπλήσιου με τον γνωστό μας "μπάμπουρα".
Βγαίνει από τα αβγά και μεγαλώνει μέσα στο θερμοκήπιο σε χρόνο ρεκόρ. Αμέσως μετά αναλαμβάνει τη φυσική γονιμοποίηση των λουλουδιών σε ντομάτες, αγγούρια, μελιτζάνες, κολοκυθάκια, πιπεριές και σε άλλα "καλοκαιρινά" ζαρζαβατικά που παράγονται τον χειμώνα μέσα στα θερμοκήπια.

Επόμενο