Συνάντηση Εργασίας στη Λέσβο
01/11/2002
Η διάθεση των υγρών αποβλήτων των ελαιουργείων (λιοζούμια
ή κατσίγαρος) αποτελεί ένα από τα κυρίαρχα περιβαλλοντικά
προβλήματα των χωρών της Μεσογείου. Τα συγκεκριμένα απόβλητα
χαρακτηρίζονται από υψηλό οργανικό ρυπαντικό φορτίο, χαμηλή
βιοαποδομησιμότητα και υψηλή συγκέντρωση σε πολυφαινόλες.
Για την επεξεργασία και διάθεση των αποβλήτων ελαιουργείων
έχει εκπονηθεί πλήθος ερευνητικών προγραμμάτων στην Ελλάδα
και στο εξωτερικό και διάφορες βιολογικές ή φυσικοχημικές
μέθοδοι έχουν δοκιμαστεί σε εργαστηριακή και πραγματική κλίμακα.
Ένα γενικό συμπέρασμα που έχει προκύψει από την μέχρι σήμερα
έρευνα είναι ότι δεν υπάρχει ικανοποιητική τεχνική λύση, τουλάχιστον
για το δεδομένο μόρφωμα χωρικής διασποράς και μεγέθους των
ελαιουργείων της Ελληνικής επικράτειας.
Το συγκεκριμένο κενό έχει ως στόχο να καλύψει μία από τις
Δράσεις του Προγράμματος ΝΑΪΑΣ (North Aegean Innovative Actions
and Support), το οποίο χρηματοδοτείται από τη Διεύθυνση Περιφερειακής
Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Δράση αυτή εκπονείται από
το Εργαστήριο Διαχείρισης Αποβλήτων του Τμήματος Περιβάλλοντος
του Πανεπιστημίου Αιγαίου (Διευθυντής: Καθ. Κ. Π. Χαλβαδάκης)
και κύριος στόχος της είναι η επιλογή μεθόδων διαχείρισης
των αποβλήτων ελαιουργείων που θα συνδυάζουν τεχνική επάρκεια,
οικονομική βιωσιμότητα και κοινωνική αποδοχή, ενώ παράλληλα
θα εναρμονίζονται με τις ιδιαιτερότητες των νησιών της Περιφέρειας
Β. Αιγαίου. Οι μέθοδοι διαχείρισης που θα επιλεγούν θα εφαρμοστούν
πιλοτικά σε ελαιουργεία του Β. Αιγαίου με χρηματοδότηση κατά
50% από το Πρόγραμμα ΝΑΪΑΣ, ενώ το υπόλοιπο ποσό θα καλυφθεί
με αυτοχρηματοδότηση. Παράλληλα με τα παραπάνω θα δημιουργηθεί
ένα μόνιμο Δίκτυο Εμπειρογνωμόνων που σχετίζονται με τη διαχείριση
των αποβλήτων των ελαιουργείων και θα κατασκευαστεί ιστοσελίδα
που θα λειτουργεί ως πύλη επικοινωνίας και ανταλλαγής τεχνογνωσίας.
 Στα πλαίσια ενημέρωσης των επιχειρήσεων που ενδιαφέρονται
να συμμετάσχουν στις πιλοτικές δράσεις πραγματοποιήθηκε συνάντηση
εργασίας στη Μυτιλήνη την 1 Νοεμβρίου 2002. Στη συγκεκριμένη
συνάντηση παρουσιάστηκαν οι στόχοι του Προγράμματος ΝΑΪΑΣ
(Δρ. Δ. Κομίλης, Πανεπιστήμιο Αιγαίου), τέθηκε το ισχύον νομικό
πλαίσιο της Λέσβου (κα. Α. Σταθέλλη, Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση
Λέσβου) και παρουσιάστηκαν συνοπτικά οι παρακάτω μέθοδοι διαχείρισης
των αποβλήτων ελαιουργείων.
- Χημική οξείδωση και αναερόβια επεξεργασία αποβλήτων ελαιουργείων
(Αν. Καθ. Α. Βλυσσίδης, Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο)
- Αξιοποίηση καταλοίπων ελαιουργείων με χρήση της τεχνικής
των υπερκρίσιμων ρευστών (Καθ. Κ. Παναγιώτου, Αριστοτέλειο
Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης).
- Ανάκτηση φαινολικών ενώσεων με τη βοήθεια της τεχνολογίας
των μεμβρανών (Καθ. Β. Γκέκας, Πολυτεχνείο Κρήτης).
- Διαχωρισμός αποβλήτων ελαιουργείων σε κλάσματα με τη βοήθεια
φυσικής καθίζησης (Αν. Καθ. Δ.. Γεωργακάκης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο
Αθηνών).
- Συνεπεξεργασία αστικών αποβλήτων και αποβλήτων ελαιουργείων
σε τεχνητούς υγροτόπους (Δρ. Α. Αγγελάκης, ΕΘ.Ι.Α.ΓΕ.).
- Άρδευση ελαιώνων με απόβλητα ελαιουργείων - Επεξεργασία
αποβλήτων σε υδροπονικά συστήματα (Δρ. Κ. Χαρτζουλάκης,
ΕΘ.Ι.Α.ΓΕ).
- Εδαφική διάθεση αποβλήτων ελαιουργείων - Παραγωγή εδαφοβελτιωτικού
- Κομποστοποίηση (Δρ. Ι. Χατζηπαυλίδης, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο
Αθηνών).
- Αναερόβια επεξεργασία αποβλήτων ελαιουργείων με παράλληλη
παραγωγή εδαφοβελτιωτικού και ενέργειας (κ. Α. Andrian,
Aquatec).
 Μετά την ολοκλήρωση των παρουσιάσεων ακολούθησε συζήτηση
όπου συμμετείχαν οι ελαιουργοί της Λέσβου και στην οποία διευκρινίστηκαν
επιμέρους λεπτομέρειες των παραπάνω μεθόδων διαχείρισης των
αποβλήτων. Τα συμπεράσματα που εξάχθηκαν από την συνάντηση
εργασίας αναφέρονται συνοπτικά στην συνέχεια:
- Δεν υπάρχει μία τυποποιημένη λύση για το πρόβλημα της
διαχείρισης των αποβλήτων ελαιουργείων. Κάθε ελαιουργείο
μπορεί να αντιμετωπιστεί διαφορετικά σε ότι αφορά στη διαχείριση
των αποβλήτων του, ενώ υπάρχει πληθώρα προσεγγίσεων στη
βιβλιογραφία με ποικίλα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα.
- Απαιτείται η υιοθέτηση ολοκληρωμένων λύσεων κατά τη διαχείριση
των αποβλήτων ελαιουργείων που θα λαμβάνουν υπόψη τους τόσο
τις πιθανές τροποποιήσεις κατά την παραγωγική διαδικασία
(ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο όγκος των αποβλήτων), αλλά και
τις τεχνικές διαχείρισης των επιμέρους φάσεων των παραγόμενων
αποβλήτων (υγρό κλάσμα, βαρύ κλάσμα, ελαιώδης φάση).
- Υπάρχουν δύο κύριες προσεγγίσεις στο πρόβλημα της διαχείρισης
αποβλήτων: η συγκεντρωτική προσέγγιση (μία μονάδα διαχείρισης
αποβλήτων για πολλά ελαιουργεία συνδυαστικά) και η αποκεντρωτική
προσέγγιση (μία μονάδα διαχείρισης αποβλήτων για κάθε ελαιουργείο
ξεχωριστά). Η πρώτη προσέγγιση αναμένεται να έχει υψηλότερο
επενδυτικό κόστος σε σχέση με τη δεύτερη, αλλά μικρότερο
συνολικό κόστος ανά μοναδιαία μάζα αποβλήτων που διαχειρίζονται.
Επίσης, για την υλοποίηση της πρώτης προσέγγισης απαιτείται
η παροχή αποβλήτων από ένα ελάχιστο αριθμό γειτονικών ελαιουργείων.
Σε ότι αφορά στην αποκεντρωτική προσέγγιση, οι προτεινόμενες
τεχνικές επεξεργασίας των αποβλήτων έχουν σχετικά χαμηλό
κόστος κατά την κατασκευή και λειτουργία τους, αλλά απαιτούν
σχετικά μεγάλες εκτάσεις.
- Ένα σύστημα διαχείρισης αποβλήτων που φάνηκε ως βέλτιστο
για μεμονωμένα ελαιουργεία αναμένεται να αποτελείται από
κάποια αρχική δεξαμενή διαχωρισμού φάσεων και στη συνέχεια
από κάποιο εκτατικό σύστημα επεξεργασίας των υπερχειλιζόντων
(λίμνες επεξεργασίας, υπεδάφεια διάθεση κ.λ.π.). Η λάσπη
μπορεί να επεξεργάζεται βιολογικά ή να ξηραίνεται και να
διατίθεται σε χώρους διάθεσης απορριμμάτων.
" Υπήρξε καταρχάς θετική ανταπόκριση από 29 ελαιουργούς
της Λέσβου αναφορικά με την συμμετοχή τους στο πρόγραμμα
ΝΑΪΑΣ, ενώ συγχρόνως υπήρξε θετική αντιμετώπιση από τη Νομαρχιακή
Αυτοδιοίκηση Λέσβου αναφορικά με την αδειοδότηση των συμμετεχόντων
στο πρόγραμμα ελαιουργών.
|
